Các chỉ định và chống chỉ định truyền dịch tĩnh mạch

Truyền dịch tĩnh mạch (IV therapy) là một phương pháp y khoa phổ biến, đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị nhiều bệnh lý. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp để sử dụng phương pháp này. Vì vậy, hiểu rõ chỉ định và chống chỉ định truyền dịch là điều cần thiết để đảm bảo hiệu quả và an toàn cho bệnh nhân.

Chỉ định truyền dịch tĩnh mạch

Truyền dịch tĩnh mạch được chỉ định trong nhiều tình huống y khoa khác nhau, đặc biệt khi cần bù nước, điện giải hoặc cung cấp dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch. Dưới đây là những trường hợp cụ thể:

1. Mất nước và điện giải

Truyền dịch là phương pháp hiệu quả để bù nước và điện giải bị mất do tiêu chảy, nôn mửa, sốt cao hoặc chảy máu cấp. Dung dịch muối đẳng trương (NaCl 0,9%) hoặc Ringer Lactate thường được sử dụng để cân bằng điện giải và duy trì thể tích máu.

2. Hỗ trợ dinh dưỡng

Đối với những bệnh nhân không thể ăn uống qua đường tiêu hóa do phẫu thuật hoặc bệnh lý mãn tính, truyền dịch tĩnh mạch cung cấp dinh dưỡng qua dung dịch chứa glucose, amino acid hoặc lipid. Dung dịch Dextrose 5% là một lựa chọn phổ biến để cung cấp năng lượng tạm thời.

3. Điều trị sốc

Trong các trường hợp sốc do mất máu hoặc nhiễm trùng, truyền dịch giúp ổn định huyết áp và duy trì lưu lượng máu đến các cơ quan. Dung dịch cao phân tử như Dextran hoặc Albumin thường được sử dụng trong trường hợp này.

4. Phẫu thuật và hồi sức

Trong và sau các ca phẫu thuật lớn, truyền dịch giúp duy trì thể tích tuần hoàn, cung cấp năng lượng và hỗ trợ phục hồi nhanh chóng.

Chống chỉ định truyền dịch tĩnh mạch

Bên cạnh các chỉ định, truyền dịch có thể gây nguy hiểm trong một số tình trạng bệnh lý. Dưới đây là các chống chỉ định truyền dịch cần lưu ý:

1. Suy tim sung huyết

Ở những bệnh nhân suy tim, truyền dịch có thể làm tăng khối lượng tuần hoàn, gây phù phổi hoặc làm nặng thêm tình trạng suy tim. Theo Healthline, việc truyền dịch ở bệnh nhân suy tim cần được cân nhắc kỹ lưỡng và giám sát chặt chẽ.

2. Suy thận cấp

Ở những bệnh nhân suy thận, khả năng bài tiết nước và muối giảm, dẫn đến nguy cơ quá tải dịch. Trong trường hợp này, chỉ định dịch truyền phải được điều chỉnh cẩn thận để tránh gây tổn thương thêm cho thận.

3. Phù phổi cấp

Bệnh nhân phù phổi không nên truyền dịch, vì điều này có thể làm tình trạng phù trở nên nghiêm trọng hơn. Lựa chọn điều trị thay thế như thuốc lợi tiểu thường được ưu tiên.

4. Dị ứng với thành phần dịch truyền

Một số bệnh nhân có thể dị ứng với thành phần của dịch truyền, chẳng hạn như Dextran hoặc Albumin. Trong trường hợp này, cần thay thế bằng loại dịch khác hoặc ngừng truyền ngay lập tức.

Chỉ định truyền dịch theo hướng dẫn của Bộ Y tế

Theo Bộ Y tế, chỉ định truyền dịch cần dựa trên tình trạng lâm sàng của bệnh nhân, bao gồm:

• Đánh giá mức độ mất nước và điện giải.
• Xác định nguyên nhân gây bệnh (ví dụ: nhiễm trùng, suy dinh dưỡng).
• Theo dõi sát sao các chỉ số sinh tồn như huyết áp, nhịp tim và lượng nước tiểu để điều chỉnh liệu pháp phù hợp.

Lưu ý khi truyền dịch tĩnh mạch để đảm bảo an toàn

Để đảm bảo an toàn, quá trình truyền dịch cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

1. Đánh giá kỹ lưỡng trước khi truyền dịch Bác sĩ cần thực hiện đánh giá toàn diện về tình trạng bệnh nhân để tránh các chống chỉ định.
2. Lựa chọn dịch truyền phù hợp Việc lựa chọn dịch truyền cần dựa trên tình trạng cụ thể của bệnh nhân, chẳng hạn như NaCl 0,9% cho mất nước nhẹ hoặc dung dịch Albumin cho sốc.
3. Theo dõi liên tục Quá trình truyền dịch cần được giám sát để phát hiện kịp thời các biến chứng như quá tải tuần hoàn, dị ứng hoặc phù phổi.

Hiểu rõ chỉ định và chống chỉ định truyền dịch là yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả và an toàn cho bệnh nhân. Việc truyền dịch cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn và giám sát của bác sĩ, tuân thủ các quy định của chỉ định truyền dịch bộ y tế. Nếu có bất kỳ nghi ngờ hoặc vấn đề nào, hãy tìm đến các cơ sở y tế để được hỗ trợ kịp thời.

Nguồn tham khảo:

• https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/albumin-human-intravenous-route/description/drg-20454125
• https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/dextrose-intravenous-route/description/drg-20073387
• https://www.healthline.com/health/intravenous-fluid-regulation
• https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/lactated-ringer-s-intravenous-route/description/drg-20489612
• https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/21635-iv-fluids

Đọc thêm:

• 10 câu hỏi phổ biến và quan trọng về truyền dịch đường tĩnh mạch