Tiếp cận với chống lão hóa

Hàng thập kỷ nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc hạn chế calo giúp kéo dài tuổi thọ và làm chậm quá trình tiến triển bệnh tật ở nhiều loài nhỏ, sống ngắn ngày như: nấm men, nhện, các loài cá và động vật gặm nhấm. Tuy nhiên, ở con người, lợi ích của việc hạn chế calo vẫn chưa được chứng minh và có lẽ không đơn giản như ở động vật. Hơn nữa cách hạn chế calo làm chậm quá trình lão hóa vẫn chưa được hiểu một cách rõ. 

Tác giả: Marina N. Bolotnikova

Xuất bản: Tháng 9-Tháng 10 năm 2017 trên Harvard Magazine

Giáo sư di truyền học David Sinclair cho biết: Điều thú vị của việc hạn chế calo khiến chúng ta từng nghĩ rằng cơ thể đang hoạt động chậm lại theo một cách nào đó, có thể là nhịp tim hoặc sản xuất các gốc tự do. Nhưng hóa ra điều đó hoàn toàn không chính xác… Khi chúng ta thực hiện hạn chế calo, điều đó có nghĩa là đang truyền thông tin đến cơ thể là đây không phải là lúc phát triển và nhân rộng. Tín hiệu này cho thấy đã đến lúc phải bảo tồn tài nguyên của cơ thể đồng thời thực hiện sửa chữa mọi thứ trong cơ thể tốt hơn, từ đó chống lại các gốc tự do và sửa chữa các DNA bị hư hỏng. 

Giáo sư Sinclair tin rằng có một hợp chất được tìm thấy trong tất cả các tế bào sống, đó chính là nicotinamide adenine dinucleotide (NAD). Hợp chất này có thể được sử dụng để mô phỏng những tác động ở người khi không bị đói hoặc giảm khả năng sinh sản liên quan đến việc hạn chế calo. Các thử nghiệm trên người được ông thực hiện dựa trên một liệu pháp có thể làm tăng mức NAD dự kiến. Trong khi đó, một hợp chất tương tự cũng đã được một công ty khởi nghiệp về sức khỏe tiếp thị dưới dạng thực phẩm bổ sung. Hợp chất này được xem xét với sự tham gia của một số nhà khoa học lỗi lạc (bao gồm ba giảng viên của Harvard) trong ban cố vấn của công ty. Mặc dù vậy, vẫn chưa có bằng chứng nào cho thấy hợp chất này có tác dụng.

Cách tiếp cận của giáo sư Sinclair dựa trên quan điểm liên kết rộng với các bệnh liên quan đến tuổi tác như ung thư, đái tháo đường, Alzheimer và suy tim. Phòng thí nghiệm của ông đặt mục tiêu tìm hiểu các quá trình này một cách rõ ràng và sau đó sử dụng hiểu biết đó để phát triển các liệu pháp y tế.

Giáo sư Sinclair giải thích rằng đằng sau những lợi ích của hạn chế calo là sirtuin – là một nhóm chất bao gồm bảy gen có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh quá trình lão hoá. Những chuỗi gen trường thọ này được kích hoạt bởi sự thay đổi trong lối sống chẳng hạn luyện tập thể dục và hạn chế calo. Chúng thực hiện kiểm soát nhiều quá trình bảo vệ khác nhau-đôi khi có hàng trăm thứ chúng cần phải làm và chúng vẫn chưa biết hết được những thứ chúng cần làm. Nhưng chúng có vai trò trong bảo vệ nhiễm sắc thể, tế bào gốc không bị chết, và chúng bảo vệ tế bào không bị lão hoá. Sirtuin còn có thể được kích hoạt do thiếu acid amin hoặc đường, hoặc thông qua sự gia tăng của NAD (Hàm lượng hợp chất trong cơ thể có thể giảm dần theo tuổi tác).

Đầu năm nay, nghiên cứu từ phòng thí nghiệm của giáo sư Sinclair cho thấy khi cho chuột ăn nicotinamide mononucleotide (NMN) – một hợp chất là tiền thân có liên quan mà cơ thể chuyển hóa thành NAD – có thể làm chậm quá trình lão hóa ở động vật, mô phỏng tác dụng của việc hạn chế calo. Ông cho biết: Chúng tôi nhận được những tác dụng tương tự như khi áp dụng tập thể dục hoặc chế độ ăn kiêng. Những con chuột gầy hơn, có nhiều năng lượng hơn. Chúng có thể chạy xa hơn trên máy chạy bộ. Nghiên cứu đó vẫn đang tiếp tục thực hiện và chuẩn bị được thử nghiệm trên người: giai đoạn đầu tiên của thử nghiệm NMN mà ông chuẩn bị bắt đầu vào tháng 8 tại một bệnh viện trực thuộc Harvard sẽ thực hiện thử nghiệm mức tăng NAD trong máu. Sau đó, ông tiếp tục thực hiện nghiên cứu đánh giá hiệu quả của NMN trong điều trị bệnh. Giáo sư Sinclair đã tự dùng hợp chất này trong khoảng một năm. Ông khá kín tiếng về điều đó, thật ra cũng để tránh bị coi là “kẻ lập dị”, nhưng kết quả thử nghiệm trên chính bản thân mình khẳng định rằng chỉ số lipid của ông đã được cải thiện đáng kể và ông cảm thấy ít mệt mỏi hơn – mặc dù ông thừa nhận điều này vẫn chưa có cơ sở khoa học.

Giáo sư y khoa Walker và cựu hiệu trưởng Trường Y Harvard (HMS) Jeffrey Flier cho biết có một vài lưu ý cần được cảnh báo. Tiền chất NAD đã có mặt trên thị trường ở dạng thực phẩm bổ sung – nicotinamide riboside (NR). Chúng được bán bởi Elysium Health có trụ sở đặt tại New York, là nơi do tiến sĩ, nhà sinh vật học Leonard Guarente của MIT sáng lập, người đóng vai trò trung tâm trong việc thiết lập mối liên hệ giữa sirtuin và lão hóa, đồng thời cũng  là cố vấn của tiến sĩ Sinclair. Công ty không đưa ra bất kỳ tuyên bố cụ thể nào về việc ngăn ngừa lão hóa (về mặt pháp lý, họ không thể); thay vào đó, họ quảng cáo sản phẩm của mình là “thực phẩm bổ sung hàng ngày mà tế bào của cơ thể cần”. Giáo sư Flier đã chỉ trích công ty vì sử dụng tên của các nhà khoa học có trình độ cao trong ban cố vấn của mình (được nêu nổi bật trên trang web của công ty) để tiếp thị một sản phẩm chưa được chứng minh. Giáo sư Flier nói: Elysium đang bán thuốc mà không có bằng chứng cho thấy chúng thực sự có tác dụng ở người, và những quan điểm này còn được lặp lại ở bài xã luận trên tờ Boston Globe với lời lẽ mạnh mẽ đã được ông đã viết vào đầu năm. Mục đích của bài viết  lên án kế hoạch tiếp thị của công ty.

Sinclair, người đồng chỉ đạo Trung tâm Glenn về Sinh học Lão hóa tại HMS, không liên quan đến Elysium cho biết: các thử nghiệm lâm sàng của ông đi thẳng vào con đường y khoa truyền thống, thay vì thông qua ngành công nghiệp thực phẩm bổ sung được quản lý lỏng lẻo. Đó là sự tương phản. Tôi đang áp dụng phương pháp dược phẩm, được FDA chấp thuận. Tuy nhiên, bất kể nghiên cứu trên động vật báo hiệu tiềm năng của NAD (và lời hứa về phương pháp chữa khỏi lão hóa hấp dẫn đến đâu), lịch sử phát triển dược phẩm cho thấy vẫn còn quá sớm để mong đợi bất kỳ lợi ích nào cho con người. Giáo sư Flier cảnh báo rằng: thường thì các phân tử có thể hữu ích cho động vật trong một số nghiên cứu giới chế, nhưng sau đó lại không được chứng minh là hữu ích ở người. Có rất, rất, rất nhiều ví dụ về điều đó.

Nguồn thông tin từ Harvard Magazine