Cách phục hồi suy giảm nhận thức sau đột quỵ

Đột quỵ không chỉ gây tổn thương thể chất mà còn để lại những di chứng nghiêm trọng về tinh thần, đặc biệt là “suy giảm nhận thức sau đột quỵ”. Các vấn đề như giảm trí nhớ, khó tập trung hay “rối loạn nhận thức sau tai biến” khiến người bệnh đối mặt với nhiều thách thức trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, việc hiểu rõ nguyên nhân, yếu tố ảnh hưởng và áp dụng các phương pháp “phục hồi chức năng sau đột quỵ não” có thể giúp cải thiện đáng kể tình trạng này. Hãy cùng khám phá các giải pháp hiệu quả để đẩy lùi “biến chứng sau đột quỵ” trong bài viết này.

1. Vì sao người bệnh thường bị suy giảm nhận thức sau đột quỵ?

Đột quỵ, đặc biệt là đột quỵ não, là nguyên nhân hàng đầu gây ra “suy giảm nhận thức sau đột quỵ” và các vấn đề về thần kinh. Theo tài liệu từ Healthline và NCBI, khi dòng máu lên não bị gián đoạn, các tế bào thần kinh tại vùng não bị tổn thương hoặc chết đi, gây ra mất kết nối trong hệ thần kinh. Tình trạng này có thể dẫn đến “rối loạn nhận thức sau tai biến”, bao gồm:

• Khả năng tập trung và chú ý giảm.
• Gặp khó khăn trong việc nhớ lại thông tin hoặc học kỹ năng mới.
• Mất khả năng giải quyết vấn đề hoặc suy nghĩ logic.

Ngoài ra, “biến chứng sau đột quỵ” như rối loạn cảm xúc hoặc căng thẳng tâm lý cũng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng suy giảm nhận thức.

2. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình phục hồi nhận thức sau đột quỵ

Quá trình “phục hồi chức năng sau đột quỵ” bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ – American Heart Association (AHA), các yếu tố chính bao gồm:

1. Khu vực não bị tổn thương: Nếu vùng liên quan đến chức năng nhận thức bị tổn thương (như thùy trán hoặc thùy thái dương), khả năng phục hồi sẽ khó khăn hơn.
2. Thời gian bắt đầu phục hồi: Thời gian can thiệp sau đột quỵ là yếu tố quan trọng. Can thiệp sớm trong vòng 3 tháng đầu được chứng minh mang lại hiệu quả tốt hơn.
3. Tuổi và tình trạng sức khỏe tổng quát: Người lớn tuổi hoặc có các bệnh nền (như tiểu đường, cao huyết áp) thường gặp khó khăn hơn trong việc phục hồi.
4. Hỗ trợ từ gia đình và môi trường sống: Môi trường tích cực, không gây căng thẳng và có sự hỗ trợ từ người thân góp phần thúc đẩy quá trình hồi phục.

3. Các phương pháp phục hồi suy giảm nhận thức sau đột quỵ

Có nhiều phương pháp hiệu quả giúp cải thiện “phục hồi chức năng sau đột quỵ não”:

3.1. Luyện tập nhận thức thông qua các bài tập trí não

• Bài tập trí nhớ: Thực hành ghi nhớ danh sách, dãy số, hoặc hình ảnh.
• Rèn luyện tư duy logic: Giải câu đố, chơi các trò chơi như cờ vua hoặc sudoku để kích thích hoạt động của não bộ.
• Ứng dụng công nghệ: Sử dụng các ứng dụng hoặc phần mềm hỗ trợ phục hồi trí não như Lumosity, Elevate.

3.2. Vật lý trị liệu kết hợp với bài tập chức năng

Các bài tập thể dục nhẹ như yoga, đi bộ hoặc các bài tập cân bằng không chỉ tăng cường sức khỏe tổng thể mà còn cải thiện lưu thông máu lên não, giúp hỗ trợ phục hồi nhận thức.

3.3. Trị liệu tâm lý và hỗ trợ cảm xúc

• Tư vấn tâm lý: Giúp bệnh nhân đối mặt với cảm xúc tiêu cực, từ đó cải thiện động lực phục hồi.
• Hỗ trợ nhóm: Tham gia các nhóm hỗ trợ sau đột quỵ để chia sẻ kinh nghiệm và tăng cường sự kết nối xã hội.

3.4. Can thiệp dinh dưỡng

Chế độ ăn uống giàu chất chống oxy hóa và omega-3 giúp giảm viêm và hỗ trợ tái tạo tế bào thần kinh. Một số thực phẩm khuyến nghị bao gồm:

• Cá hồi, hạt lanh, quả óc chó (giàu omega-3).
• Rau xanh, quả mọng, và trà xanh (chất chống oxy hóa).

3.5. Sử dụng phương pháp kích thích thần kinh

Phương pháp kích thích thần kinh không xâm lấn như kích thích dòng điện não bộ (tDCS) hoặc kích thích từ xuyên sọ (TMS) được chứng minh là có hiệu quả trong việc tăng cường khả năng phục hồi nhận thức.

“Trẻ hóa hệ thần kinh” và “làm chậm lão hóa hệ thần kinh” từ sớm là chiến lược an toàn và hiệu quả để dự phòng suy giảm nhận thức. Theo SAFE Stroke, việc duy trì lối sống lành mạnh, thường xuyên rèn luyện trí não và chăm sóc sức khỏe tổng quát có thể giúp giảm nguy cơ “biến chứng sau đột quỵ” trong tương lai.

Phục hồi “suy giảm nhận thức sau đột quỵ” đòi hỏi sự kết hợp của nhiều phương pháp, từ luyện tập trí não, can thiệp tâm lý đến dinh dưỡng hợp lý. Bắt đầu càng sớm, cơ hội phục hồi càng cao. Đồng thời, việc duy trì một hệ thần kinh khỏe mạnh ngay từ khi còn trẻ là bước quan trọng để phòng ngừa các vấn đề nhận thức trong tương lai.

Tài liệu tham khảo:

• https://www.healthline.com/health/stroke-treatment-and-timing/brain-exercises-for-stroke-recovery
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK327913/
• https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/STR.0000000000000430
• https://www.safestroke.eu/2019/08/21/18-ways-to-improve-cognitive-problems-after-stroke/
• https://cheba.unsw.edu.au/news/long-term-cognitive-decline-following-stroke
• https://www.everydayhealth.com/news/8-ways-get-your-memory-back-after-stroke/

Đọc thêm:

• Vì sao mất ngủ gây nguy cơ đột quỵ?