/Nghiên Cứu/Nghiên cứu mới về cách ‘làm sạch’ bộ não lão hóa

Nghiên cứu mới về cách ‘làm sạch’ bộ não lão hóa

“Làm sạch” bộ não lão hóa: Các nhà khoa học khôi phục hệ thống xử lý “rác” của bộ não

Tóm tắt:

Các nhà khoa học đã khôi phục quá trình “làm sạch” chất thải của bộ não chuột già, đồng thời cung cấp phương pháp điều trị mới có tiềm năng cho bệnh Alzheimer và Parkinson bằng cách sử dụng các loại thuốc hiện có.

Nội dung nghiên cứu:

Bệnh Alzheimer, Parkinson và các rối loạn thần kinh khác có thể được coi là bệnh “não bẩn”, khi đó bộ não phải vật lộn để loại bỏ chất thải có hại. Lão hóa là một nguy cơ rủi ro chính gây ra tình trạng này, bởi vì khi cơ thể chúng ta già đi, khả năng thực hiện loại bỏ chất độc tích tụ của não chậm lại. Tuy nhiên, nghiên cứu mới đây được thực hiện trên chuột chứng minh rằng có thể đảo ngược các tác động liên quan đến tuổi tác và khôi phục quá trình “làm sạch” bộ não.

Giáo sư, tiến sĩ Douglas Kelley chuyên ngành kỹ thuật cơ khí tại Trường kỹ thuật và khoa học ứng dụng Hajim thuộc Đại học Rochester (Mỹ) cho biết: Kết quả nghiên cứu này cho thấy khi khôi phục chức năng mạch bạch huyết cổ có thể giúp cải thiện đáng kể tình trạng loại bỏ chất thải ra khỏi não bị chậm do liên quan đến tuổi tác. Kelly-tác giả chính của nghiên cứu cùng xuất hiện với Maiken Nedergaard, phó giám đốc Trường đại học Y học thần kinh dịch thuật cho biết  Hơn nữa, quá trình này cũng được thực hiện kết hợp với một loại thuốc đã được sử dụng lâm sàng, từ đó có thể cung cấp một chiến lược điều trị tiềm năng.

Tác giả Nedergaard và các đồng nghiệp đã thực hiện nghiên cứu mô tả lần đầu tiên vào năm 2012 cho biết, hệ thống glymphatic là quá trình loại bỏ chất thải độc đáo của bộ não, bằng cách sử dụng dịch não tủy (CSF) để rửa sạch các protein dư thừa do các tế bào thần kinh thiếu năng lượng và các tế bào khác trong não tạo ra trong quá trình hoạt động bình thường. Khám phá này đã chỉ ra một con đường thực hiện với các phương pháp tiếp cận mới tiềm năng giúp điều trị các bệnh liên quan đến sự tích tụ chất thải protein trong bộ não, chẳng hạn như bệnh Alzheimer (beta amyloid và tau) và bệnh Parkinson (alpha-synuclein). Ở bộ não khỏe mạnh và trẻ tuổi, thì hệ thống glymphatic thực hiện chức năng loại bỏ các protein độc hại này khá tốt. Tuy nhiên, khi cơ thể chúng ta già đi, hệ thống này hoạt động chậm lại, tạo điều kiện cho các bệnh lý liên quan phát triển. 

Một mạng lưới các máy bơm nhỏ hút chất thải từ não

Sau khi chứa đầy chất thải protein, dịch não tủy trong hộp sọ cần phải đi đến hệ thống bạch huyết và cuối cùng là thận, tại đây các chất thải này sẽ được xử lý cùng với các chất thải khác của cơ thể. Lần đầu tiên với nghiên cứu mới kết hợp các kỹ thuật hình ảnh tiên tiến và theo dõi hoạt được thực hiện để mô tả chi tiết về tuyến đường qua các mạch bạch huyết cổ, nơi mà có chứa một nửa dịch não tủy bẩn thoát ra khỏi não.

Ngoài việc đo lưu lượng dịch não tủy, các nhà nghiên cứu có thể thực hiện quan sát và ghi lại nhịp đập của các mạch bạch huyết ở cổ giúp hút dịch não tủy ra khỏi não dễ dàng hơn. Giáo sư, tiến sĩ Kelly cho biết: Mặc dù không giống như hệ thống tim mạch có một máy bơm lớn, tim, chất lỏng trong hệ thống bạch huyết nhưng hoạt động này được vận chuyển bằng một mạng lưới các máy bơm nhỏ. Những máy bơm cực nhỏ này, được gọi là mạch bạch huyết, có van để ngăn dòng chảy ngược và được xâu chuỗi lại với nhau, lần lượt, từ đó tạo thành các mạch bạch huyết.

Các nhà nghiên cứu còn phát hiện ra rằng khi những con chuột già đi, tần suất co bóp giảm đi và các van bị hỏng. Kết quả là tốc độ dịch não tủy bẩn chảy ra khỏi não của những con chuột già chậm hơn 63% so với những con chuột trẻ.

Thuốc đã biết khởi động lại dòng chảy của chất lỏng “làm sạch” bộ não

Sau đó, nhóm nghiên cứu bắt đầu xem xét liệu họ có thể thực hiện hồi sinh các mạch bạch huyết hay không và xác định được một loại thuốc có tên là prostaglandin F2α. Đây là một hợp chất giống như hormone thường được sử dụng trong y tế để gây chuyển dạ và được biết có tác dụng hỗ trợ co cơ trơn. Các mạch bạch huyết được lót bằng các tế bào cơ trơn và khi các nhà nghiên cứu bôi thuốc vào các mạch bạch huyết cổ tử cung ở những con chuột già, tần suất co bóp và dòng chảy của dịch não tủy bẩn từ não đều tăng lên, thậm chí có thể trở lại mức hiệu quả như ở những con chuột trẻ.

Giáo sư, tiến sĩ Kelly cho biết: Những mạch này nằm ở vị trí thuận tiện gần bề mặt da, chúng tôi biết chúng rất quan trọng và hiện chúng tôi biết cách tăng tốc chức năng của chúng. Chúng ta có thể thấy với cách tiếp cận này, có thể kết hợp các biện pháp can thiệp khác, đồng thời là cơ sở cho các liệu pháp điều trị các bệnh liên quan trong tương lai. 

Những người đóng góp thêm cho nghiên cứu này bao gồm các tác giả đầu tiên Ting Du, Aditya Raghunandan và Humberto Mestre, và Virginia Plá, Guojun Liu, Antonio Ladrón-de-Guevara, Evan Newbold, Paul Tobin, Daniel Gahn-Martinez, Saurav Pattanayak, Qinwen Huang và Weiguo Peng thuộc Đại học Rochester. Nghiên cứu được hỗ trợ tài chính từ Viện Quốc gia về Rối loạn Thần kinh và Đột quỵ, Quỹ Lundbeck, Quỹ Novo Nordisk, Chương trình Khoa học Biên giới Con người, Quỹ Nghiên cứu Y khoa Miriam và Sheldon G. Adelson, Quỹ Simons, Chương trình chung của EU – Nghiên cứu Bệnh thoái hóa thần kinh, Văn phòng Nghiên cứu Quân đội Hoa Kỳ, Trung tâm Quốc gia về Sức khỏe Bổ sung và Tích hợp và Sáng kiến ​​BRAIN.

Nguồn bài viết

  • Tài liệu do Trung tâm Y khoa Đại học Rochester (Mỹ) cung cấp. Bài viết gốc do Mark Michaud viết. Lưu ý: Nội dung có thể được chỉnh sửa về phong cách và độ dài.

Bài báo tham khảo

  • Ting Du, Aditya Raghunandan, Humberto Mestre, et, al. Restoration of cervical lymphatic vessel function in aging rescues cerebrospinal fluid drainage. Nature Aging, 2024; DOI: 10.1038/s43587-024-00691-3

Thông tin từ sciencedaily

Nhận bản tin hàng tháng

Chúng tôi sẽ gửi cho bạn thông tin mới nhất để giúp bạn chủ động chăm sóc và quản lý sức khỏe của mình.

Thank you for subscribing to the newsletter.

Oops. Something went wrong. Please try again later.

Vũ Thị Quỳnh Chi

Vũ Thị Quỳnh Chi

Năng động, nhiệt huyết và luôn mong muốn cung cấp kiến thức và thực hành dinh dưỡng nhằm cải thiện sức khoẻ cộng đồng. Từ đó giúp cho người dân nói chung và bệnh nhân nói riêng nâng cao chất lượng cuộc sống.

Bình luận

Hãy cho chúng tôi biết ý kiến của bạn

Có Thể Bạn Quan Tâm