Suy dinh dưỡng ở người lớn là một tình trạng nguy hiểm thường bị bỏ qua, nhưng tình trạng này có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Các dấu hiệu suy dinh dưỡng phổ biến bao gồm sụt cân nhanh chóng, mệt mỏi kéo dài, suy giảm hệ miễn dịch, … Vì vậy, việc nhận diện sớm các dấu hiệu suy dinh dưỡng ở người lớn là vô cùng quan trọng để có biện pháp điều trị phù hợp và cải thiện tình trạng sức khỏe.
1. Nêu và phân tích các dấu hiệu suy dinh dưỡng ở người lớn
Suy dinh dưỡng ở người lớn có thể khó sớm nhận ra, nhưng khi thiếu hụt các dưỡng chất cần thiết kéo dài, cơ thể sẽ bộc lộ những dấu hiệu rõ ràng.
Những dấu hiệu của bệnh suy dinh dưỡng ở người lớn khá phổ biến như:
- Sụt cân nhanh chóng hoặc không kiểm soát mà không có sự điều chỉnh rõ ràng về chế độ ăn uống hoặc hoạt động thể chất là dấu hiệu suy dinh dưỡng đầu tiên. Sự giảm cân đột ngột thường là biểu hiện của thiếu hụt năng lượng và các chất dinh dưỡng. Cơ thể bắt đầu phân hủy các mô cơ và mỡ dự trữ để cung cấp năng lượng, dẫn đến suy nhược cơ thể và sụt cân.
- Mệt mỏi và suy nhược kéo dài, thiếu năng lượng, khó tập trung và không có sức làm việc. Khi thiếu hụt các dưỡng chất như sắt, vitamin B12, hoặc protein, cơ thể không thể sản xuất đủ năng lượng cần thiết cho hoạt động hàng ngày, gây ra mệt mỏi và suy nhược.
- Suy giảm hệ miễn dịch – dấu hiệu suy dinh dưỡng. Thường xuyên bị bệnh, nhiễm trùng kéo dài, vết thương khó lành. Thiếu hụt các dưỡng chất như protein, vitamin C, kẽm và các vi chất khác làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, khiến người bị suy dinh dưỡng dễ mắc bệnh và khó phục hồi sau khi bị bệnh.
- Tóc rụng nhiều, khô xơ; móng tay giòn, dễ gãy; da khô ráp, nứt nẻ. Đây là dấu hiệu suy dinh dưỡng ở người lớn kèm với việc thiếu hụt các dưỡng chất quan trọng như protein, kẽm, sắt và vitamin A, C, E. Những dưỡng chất này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cấu trúc và sức khỏe của tóc, móng và da.
- Giảm khối lượng cơ bắp. Cơ bắp yếu đi, cảm giác mất sức, giảm khối lượng cơ. Khi thiếu hụt protein, cơ thể không có đủ nguyên liệu để duy trì và phát triển cơ bắp. Những dấu hiệu của bệnh suy dinh dưỡng dẫn đến hiện tượng giảm khối lượng cơ, giảm sức mạnh cơ bắp và nguy cơ mất cơ lâu dài.
- Khó chịu tiêu hóa và hệ tiêu hóa yếu như táo bón, tiêu chảy, khó tiêu, đầy bụng. Thiếu chất xơ, vitamin và khoáng chất có thể gây ra rối loạn hệ tiêu hóa. Hệ tiêu hóa bị suy yếu làm cơ thể khó hấp thụ chất dinh dưỡng, dẫn đến vòng luẩn quẩn của suy dinh dưỡng và các vấn đề tiêu hóa.
- Rối loạn tinh thần và cảm xúc dẫn đến thay đổi tâm trạng, cảm giác lo âu, trầm cảm hoặc mất ngủ. Các dưỡng chất như axit béo omega-3, vitamin B12, magie và axit amin rất quan trọng cho sức khỏe não bộ. Thiếu hụt những dưỡng chất này có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, làm gia tăng lo âu và trầm cảm.
- Vết thương, vết cắt hoặc vết loét mất nhiều thời gian để lành. Thiếu hụt protein, vitamin C, kẽm và các dưỡng chất khác cần thiết cho quá trình hồi phục của cơ thể. Sự thiếu hụt này làm chậm quá trình tái tạo tế bào và sửa chữa mô, dẫn đến chậm lành vết thương.
- Xương yếu, dễ gãy, hoặc đau nhức xương khớp. Thiếu hụt canxi, vitamin D, và các khoáng chất cần thiết có thể làm suy yếu xương, dẫn đến loãng xương và nguy cơ gãy xương cao hơn, đặc biệt ở người lớn tuổi.
- Chán ăn hoặc mất cảm giác thèm ăn. Suy dinh dưỡng có thể làm giảm sự thèm ăn, từ đó làm nặng thêm tình trạng thiếu hụt dưỡng chất, tạo ra một vòng lặp luẩn quẩn khi cơ thể không muốn ăn và không nhận được đủ dinh dưỡng.

2. Vì sao người lớn bị suy dinh dưỡng?
Người lớn có thể bị suy dinh dưỡng do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các yếu tố liên quan đến chế độ ăn uống, bệnh lý, điều kiện kinh tế xã hội, và lối sống.
Những nguyên nhân suy dinh dưỡng ở người lớn bao gồm:
- Chế độ ăn uống không cân bằng
- Thiếu dưỡng chất: Chế độ ăn thiếu đa dạng, không đủ các nhóm thực phẩm thiết yếu như rau, quả, ngũ cốc nguyên hạt, và thực phẩm giàu protein có thể dẫn đến thiếu hụt vitamin, khoáng chất, và năng lượng.
- Ăn uống không đủ lượng: Người lớn, đặc biệt là người cao tuổi, có thể ăn ít hơn nhu cầu do mất cảm giác thèm ăn hoặc gặp khó khăn trong việc nhai và nuốt.
- Thói quen ăn uống không lành mạnh: Sử dụng thực phẩm chế biến sẵn, nhiều đường, muối, và chất béo bão hòa mà thiếu thực phẩm tươi sống, giàu dưỡng chất có thể gây ra suy dinh dưỡng do thiếu chất cần thiết.
- Bệnh lý và tình trạng sức khỏe
-
- Rối loạn tiêu hóa: Các bệnh lý về tiêu hóa như hội chứng ruột kích thích, viêm loét dạ dày, viêm đại tràng hoặc bệnh Celiac có thể làm giảm khả năng hấp thụ dưỡng chất của cơ thể.
- Bệnh mãn tính: Những người mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường, bệnh tim mạch, hoặc ung thư thường gặp vấn đề về dinh dưỡng do tình trạng bệnh và các phương pháp điều trị gây ảnh hưởng đến khả năng ăn uống và hấp thu.
- Suy giảm miễn dịch: Các bệnh lý làm suy giảm hệ miễn dịch như HIV/AIDS có thể ảnh hưởng đến khả năng duy trì một chế độ ăn uống bình thường.
- Yếu tố tâm lý và tinh thần
-
- Căng thẳng, lo âu, và trầm cảm: Những người gặp vấn đề về tâm lý như lo âu, trầm cảm thường mất cảm giác thèm ăn hoặc không có động lực để ăn, dẫn đến thiếu dinh dưỡng.
- Rối loạn ăn uống: Các rối loạn ăn uống như biếng ăn tâm thần (anorexia) hoặc cuồng ăn tâm thần (bulimia) có thể dẫn đến suy dinh dưỡng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.
- Điều kiện kinh tế và xã hội
-
- Thiếu khả năng tiếp cận thực phẩm: Ở một số người, suy dinh dưỡng có thể do hoàn cảnh kinh tế khó khăn, không đủ khả năng mua thực phẩm giàu dinh dưỡng.
- Thiếu kiến thức về dinh dưỡng: Nhiều người có thể không có đủ kiến thức về cách xây dựng một chế độ ăn uống cân bằng, hoặc không biết cách lựa chọn thực phẩm phù hợp để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể.
- Tác dụng phụ của thuốc. Một số loại thuốc điều trị lâu dài như thuốc chống viêm, thuốc chống trầm cảm, hoặc thuốc hóa trị liệu có thể gây ra tác dụng phụ làm giảm cảm giác thèm ăn, gây buồn nôn hoặc rối loạn tiêu hóa, ảnh hưởng đến việc hấp thu dưỡng chất.
- Người cao tuổi
- Suy giảm chức năng cơ thể: Người cao tuổi thường bị suy giảm khả năng hấp thu dưỡng chất do chức năng tiêu hóa yếu, cơ thể không còn khả năng chuyển hóa dưỡng chất hiệu quả như khi còn trẻ.
- Vấn đề răng miệng: Khó khăn trong việc nhai và nuốt do mất răng hoặc các vấn đề về răng miệng có thể khiến người già ăn uống kém và không cung cấp đủ dinh dưỡng.
- Cô đơn hoặc thiếu sự hỗ trợ: Người lớn tuổi sống một mình hoặc không có người chăm sóc dễ rơi vào tình trạng suy dinh dưỡng do ít được quan tâm đến việc ăn uống.
- Lạm dụng rượu bia có thể gây ức chế khả năng hấp thụ các vitamin và khoáng chất, đồng thời làm giảm cảm giác thèm ăn. Sử dụng rượu bia quá mức cũng gây tổn hại đến gan, ảnh hưởng đến chức năng trao đổi chất của cơ thể, dẫn đến suy dinh dưỡng.

3. Làm gì để giải quyết vấn đề này?
Để giải quyết vấn đề suy dinh dưỡng ở người lớn, cần có các biện pháp toàn diện nhằm cải thiện chế độ ăn uống, điều trị các vấn đề sức khỏe liên quan và cung cấp kiến thức dinh dưỡng.
- Cải thiện chế độ ăn uống
- Bổ sung thực phẩm giàu dinh dưỡng: Đảm bảo chế độ ăn uống cung cấp đầy đủ các nhóm chất thiết yếu bao gồm protein, carbohydrate, chất béo lành mạnh, vitamin và khoáng chất. Khuyến khích sử dụng các thực phẩm giàu dinh dưỡng như rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên cám, đậu hạt, thịt nạc, cá và trứng.
- Tăng cường tiêu thụ thực phẩm giàu protein: Protein rất quan trọng cho việc duy trì khối lượng cơ bắp và phục hồi cơ thể. Nguồn protein có thể đến từ thịt, cá, trứng, sữa, đậu nành, đậu phụ và các loại hạt.
- Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày: Với những người gặp khó khăn trong việc ăn nhiều vào một bữa, nên chia nhỏ bữa ăn thành nhiều lần trong ngày để tăng lượng calo và dưỡng chất hấp thu.
- Bổ sung vi chất dinh dưỡng
-
- Người lớn có nguy cơ thiếu hụt các vi chất: Sắt, canxi, vitamin D và B12 do chế độ ăn không cân bằng hoặc khả năng hấp thu kém. Cần bổ sung thông qua thực phẩm hoặc sử dụng các viên uống bổ sung dưới sự hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng.
- Các axit béo omega-3 từ cá béo hoặc dầu cá có lợi cho tim mạch và chức năng não bộ, đồng thời giúp cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng.
- Cải thiện các vấn đề sức khoẻ như bệnh lý nền, tác dụng của thuốc trong thời gian điều trị
-
- Điều trị các bệnh lý nền: Nếu suy dinh dưỡng liên quan đến các bệnh lý như tiêu hóa kém, tiểu đường, hoặc bệnh mãn tính khác, cần điều trị dứt điểm các vấn đề sức khỏe này để cải thiện khả năng hấp thu và tiêu hóa thức ăn.
- Chăm sóc răng miệng: Đối với người cao tuổi hoặc những người có vấn đề về răng miệng, việc chăm sóc và điều trị răng miệng là cần thiết để họ có thể ăn uống dễ dàng hơn.
- Kiểm soát tác dụng phụ của thuốc: Đối với những người đang sử dụng thuốc gây tác dụng phụ làm giảm cảm giác thèm ăn, cần thảo luận với bác sĩ để điều chỉnh liều lượng hoặc thay đổi loại thuốc khi cần.
- Giáo dục về dinh dưỡng: Cung cấp kiến thức dinh dưỡng cơ bản cho người trưởng thành để họ hiểu được tầm quan trọng của việc ăn uống cân bằng và sử dụng thực phẩm thông minh
- Hỗ trợ tâm lý
-
- Nếu suy dinh dưỡng liên quan đến trầm cảm, lo âu hoặc rối loạn ăn uống, cần tìm đến các chuyên gia tâm lý để điều trị và hỗ trợ tâm lý, giúp người bệnh phục hồi cảm giác thèm ăn và cải thiện tình trạng dinh dưỡng.
- Tạo ra môi trường sống tích cực, hỗ trợ người lớn tuổi hoặc những người gặp khó khăn về ăn uống.
- Tăng cường vận động thể chất
-
- Khuyến khích tập thể dục nhẹ nhàng và đều đặn giúp kích thích cảm giác thèm ăn và duy trì khối lượng cơ bắp, từ đó cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng.
- Lựa chọn các bài tập phù hợp với thể trạng và sức khỏe của người lớn để tăng cường trao đổi chất và nâng cao sức khỏe tổng thể.
- Định kỳ kiểm tra dinh dưỡng: Thực hiện các xét nghiệm định kỳ để đánh giá mức độ thiếu hụt dưỡng chất và tình trạng sức khỏe. Dựa trên kết quả kiểm tra, bác sĩ có thể điều chỉnh chế độ ăn uống và bổ sung phù hợp.
Giải quyết vấn đề suy dinh dưỡng ở người lớn đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện. Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tốt, giúp bạn luôn trẻ đẹp và năng động suốt đời. Để đạt được điều này, chúng ta cần ăn uống khoa học, cân bằng giữa các nhóm thực phẩm, đồng thời ưu tiên thực phẩm giàu dưỡng chất. Chủ động chăm sóc sức khỏe từ sớm không chỉ giúp ngăn ngừa bệnh tật mà còn góp phần tạo nên một cuộc sống khỏe mạnh và trường thọ. Hãy bắt đầu từ những bữa ăn hằng ngày để nuôi dưỡng cơ thể một cách tốt nhất.
Tài liệu tham khảo: My.clevelandclinic.org, Nhsinform.scot, Medicalnewstoday.com, Webmd.com
Nhận bản tin hàng tháng
Chúng tôi sẽ gửi cho bạn thông tin mới nhất để giúp bạn chủ động chăm sóc và quản lý sức khỏe của mình.
Thank you for subscribing to the newsletter.
Oops. Something went wrong. Please try again later.
