Rối loạn nội tiết tố có gây mất ngủ không?

Mất ngủ là một vấn đề sức khỏe phổ biến, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của nhiều người. Trong số các nguyên nhân gây mất ngủ, rối loạn nội tiết tố đóng vai trò quan trọng nhưng thường bị bỏ qua. Rối loạn nội tiết tố có gây mất ngủ như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu để nhận diện và quản lý vấn đề này một cách hiệu quả.

Vai trò của nội tiết tố trong giấc ngủ

Nội tiết tố đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa chu kỳ giấc ngủ của cơ thể. Các hormone chính như melatonin, cortisol, estrogen, và progesterone đều có liên quan mật thiết đến chất lượng giấc ngủ:

• Melatonin: Hormone điều chỉnh chu kỳ ngủ-thức, được sản xuất khi trời tối.
• Cortisol: Hormone căng thẳng, cao nhất vào buổi sáng và giảm dần vào ban đêm để giúp cơ thể thư giãn.
• Estrogen và progesterone: Ở phụ nữ, hai hormone này có tác dụng an thần và điều hòa nhiệt độ cơ thể, giúp duy trì giấc ngủ sâu.

Rối loạn nội tiết tố có gây mất ngủ không? Vì sao?

Các nhà khoa học cho biết rối loạn nội tiết tố có gây mất ngủ. Lý do bao gồm:

1. Suy giảm estrogen và progesterone

• Tác động: Ở phụ nữ, giảm estrogen và progesterone thường xảy ra trong thời kỳ mãn kinh, mang thai, hoặc chu kỳ kinh nguyệt. Estrogen giúp duy trì mức serotonin – chất dẫn truyền thần kinh quan trọng cho giấc ngủ. Progesterone, với tác dụng an thần, giúp cơ thể dễ dàng thư giãn và đi vào giấc ngủ. Khi các hormone này giảm, cơ thể dễ gặp phải tình trạng rối loạn nội tiết tố gây mất ngủ.
• Triệu chứng: Khó đi vào giấc ngủ, giấc ngủ không sâu, hay thức giấc giữa đêm.

2. Mức cortisol cao

• Tác động: Cortisol, hormone căng thẳng, nếu duy trì mức cao vào ban đêm có thể phá vỡ chu kỳ ngủ-thức tự nhiên. Stress kéo dài, thường gặp trong các trường hợp rối loạn nội tiết gây mất ngủ, khiến cơ thể không thể thư giãn đủ để vào giấc ngủ.
• Triệu chứng: Khó ngủ, tỉnh giấc sớm và không thể ngủ lại, cảm giác lo lắng hoặc hồi hộp ban đêm.

3. Rối loạn melatonin

• Tác động: Melatonin là hormone chính giúp cơ thể nhận biết thời điểm cần ngủ. Sự mất cân bằng melatonin, thường do ánh sáng xanh hoặc sự thay đổi hormone khác, có thể gây rối loạn nhịp sinh học, dẫn đến mất ngủ do rối loạn nội tiết tố.
• Triệu chứng: Mất cảm giác buồn ngủ vào ban đêm, khó ngủ dù cơ thể mệt mỏi.

Đối tượng dễ bị rối loạn nội tiết tố gây mất ngủ

1. Phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh

• Giảm estrogen và progesterone trong thời kỳ mãn kinh thường gây nóng bừng, đổ mồ hôi đêm – hai nguyên nhân chính phá vỡ giấc ngủ.

2. Phụ nữ mang thai hoặc sau sinh

• Sự thay đổi mạnh mẽ của các hormone trong thai kỳ và sau sinh có thể dẫn đến mất ngủ do rối loạn nội tiết tố.

3. Người chịu căng thẳng kéo dài

• Stress liên tục làm tăng mức cortisol, gây khó khăn trong việc thư giãn và ngủ sâu.

Làm gì để cải thiện mất ngủ do rối loạn nội tiết tố?

1. Kiểm tra nội tiết tố

• Tham khảo ý kiến bác sĩ để kiểm tra mức hormone, đặc biệt là estrogen, progesterone, và cortisol.
• Cân nhắc các liệu pháp hormone thay thế (HRT) dưới sự giám sát y tế.

2. Điều chỉnh lối sống

• Tập thể dục nhẹ nhàng: Yoga hoặc thiền có thể giảm cortisol và cải thiện giấc ngủ.
• Hạn chế ánh sáng xanh: Tránh sử dụng thiết bị điện tử ít nhất 1 giờ trước khi ngủ để duy trì mức melatonin.

3. Chế độ ăn uống hợp lý

• Bổ sung thực phẩm giàu phytoestrogen (đậu nành, hạt lanh) và tryptophan (chuối, gà tây) để hỗ trợ sản xuất serotonin và melatonin.

Khi nào cần tìm đến bác sĩ?

Nếu các triệu chứng mất ngủ do rối loạn nội tiết tố kéo dài và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống, bạn nên tìm đến bác sĩ để được tư vấn. Các xét nghiệm nội tiết và các phương pháp điều trị cá nhân hóa có thể giúp bạn cải thiện giấc ngủ một cách hiệu quả.

Rối loạn nội tiết tố gây mất ngủ là vấn đề phức tạp nhưng có thể được giải quyết thông qua hiểu biết và can thiệp đúng cách. Dù là do mức cortisol cao, sự suy giảm estrogen hay mất cân bằng melatonin, việc nhận biết sớm và thực hiện các biện pháp cải thiện phù hợp sẽ giúp bạn khôi phục lại giấc ngủ chất lượng, nâng cao sức khỏe tổng thể.

Nguồn tham khảo:

• https://www.medicalnewstoday.com/articles/women-hormones-and-insomnia
• https://drandrewneville.com/hormone-imbalance-insomnia-and-adrenal-fatigue/
• https://vibrantvitalityclinic.com/blog/hormonal-insomnia/
• https://www.healthline.com/health/insomnia/hormonal-insomnia-symptoms

Đọc thêm:

• Vì sao mất ngủ kéo dài suy giảm trí nhớ?