Hệ thống dây thần kinh là một mạng lưới phức tạp và tinh vi, đóng vai trò như “trung tâm chỉ huy” điều khiển mọi hoạt động của cơ thể. Từ những suy nghĩ sâu sắc đến những phản xạ tự nhiên, từ cảm nhận thế giới xung quanh đến điều hòa các chức năng sống bên trong, tất cả đều nhờ vào sự hoạt động nhịp nhàng của hệ thống dây thần kinh. Vậy hệ thống dây thần kinh có tác dụng gì và chúng bao gồm những thành phần nào?
1. Hệ thống dây thần kinh cơ thể gồm những gì?
Hệ thần kinh đóng vai trò quan trọng trong mọi hoạt động của cơ thể. Nó bao gồm 3 phần chính: não, tủy sống và dây thần kinh cơ thể, giúp bạn di chuyển, suy nghĩ và cảm nhận. Thậm chí chúng còn điều khiển cả những hoạt động mà bạn không thường nghĩ đến, như tiêu hóa.
Hệ thống phức tạp này được chia thành 2 phần chính: hệ thần kinh trung ương và hệ thần kinh ngoại biên, phối hợp hoạt động để đảm bảo sự sống và hoạt động bình thường của cơ thể.
Hãy cùng tìm hiểu 2 cấu phần của hệ thống dây thần kinh qua bảng sau:
Hệ thần kinh trung ương (CNS) | Gồm não và tủy sống, đóng vai trò như “bộ xử lý trung tâm”, tiếp nhận, phân tích và xử lý thông tin từ khắp cơ thể, sau đó gửi đi các tín hiệu điều khiển. |
Hệ thần kinh ngoại biên (PNS) | Bao gồm các dây thần kinh kết nối não và tủy sống với phần còn lại của cơ thể. Hệ thần kinh ngoại biên lại được chia thành 2 nhánh:
|

2. Hệ thống dây thần kinh có tác dụng gì với hoạt động của cơ thể?
Không ít người đặt câu hỏi dây thần kinh có chức năng gì và vai trò của chúng đối với các hoạt động trong cơ thể? Trên thực tế, chức năng chính của hệ thần kinh là truyền tải thông tin từ các bộ phận khác nhau của cơ thể đến não và từ não trở lại cơ thể để ra lệnh cho cơ thể hoạt động. Những thông điệp “dẫn truyền” này sẽ giúp điều chỉnh các hoạt động như:
- Cảm nhận: Não bộ tiếp nhận thông tin và tạo ra nhận thức về thế giới xung quanh thông qua các giác quan (thị giác, thính giác, xúc giác, vị giác và khứu giác) và từ bên trong cơ thể (cảm nhận về vị trí, đau, nhiệt độ).
- Suy nghĩ, trí nhớ, học tập và cảm xúc: Hệ thần kinh còn điều hòa các quá trình phức tạp như suy nghĩ và trí nhớ, tạo ra suy nghĩ, cảm xúc, học hỏi và lưu trữ thông tin. Giúp bạn phân tích và xử lý thông tin cảm nhận để tạo ra nhận thức cũng như hiểu biết về thế giới xung quanh.
- Chuyển động (cân bằng và phối hợp): Gửi tín hiệu đến các cơ bắp để thực hiện các chuyển động có ý thức và phản xạ, điều khiển vận động.
- Điều hòa các chức năng sống: Nó cũng đóng một vai trò thiết yếu trong những hoạt động mà cơ thể bạn thực hiện một cách vô thức:
- Nhịp tim và nhịp thở. Hệ thần kinh kiểm soát nhịp đập của tim và quá trình hô hấp, đảm bảo cung cấp đủ oxy cho cơ thể. Chúng duy trì sự ổn định của môi trường bên trong cơ thể thông qua hệ thần kinh tự chủ
- Phản ứng với các tình huống căng thẳng, bao gồm cả việc tiết mồ hôi. Hệ thần kinh kích hoạt phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” (Fight or Flight) khi đối mặt với căng thẳng, bao gồm tăng nhịp tim, đổ mồ hôi và các thay đổi sinh lý khác.
- Tiêu hóa. Hệ thần kinh điều khiển quá trình tiêu hóa thức ăn và hấp thụ chất dinh dưỡng.
- Chữa lành vết thương. Hệ thần kinh gửi tín hiệu để kích hoạt quá trình chữa lành khi cơ thể bị thương.
- Giấc ngủ. Hệ thần kinh điều chỉnh chu kỳ ngủ – thức, giúp bạn có giấc ngủ ngon và phục hồi năng lượng.
- Các quá trình cơ thể, chẳng hạn như dậy thì và lão hóa. Hệ thần kinh điều chỉnh các hormone và quá trình sinh lý liên quan đến sự phát triển và lão hóa của cơ thể.

3. Làm sao để hệ thống dây thần kinh hoạt động trơn tru và mạnh khỏe?
Để giữ cho hệ thần kinh của mình khỏe mạnh và hoạt động trơn tru hơn, bạn có thể chủ động chăm sóc bằng cách:
- Thăm khám sức khỏe định kỳ: Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn và điều trị kịp thời.
- Duy trì một lối sống lành mạnh: Điều này bao gồm ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên và ngủ đủ giấc.
- Tránh các chất có hại: Hạn chế hoặc tránh sử dụng các chất như thuốc lá, rượu bia và ma túy, vì chúng có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến hệ thần kinh.
- Đeo đồ bảo hộ hoặc thiết bị bảo vệ (mũ bảo hiểm, đai bảo vệ) khi chơi thể thao hoặc tham gia các hoạt động nhất định: Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ chấn thương đầu và cột sống, bảo vệ hệ thần kinh trung ương.
- Quản lý các bệnh lý nền: Nếu bạn mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường hoặc huyết áp cao, hãy kiểm soát chúng tốt để giảm thiểu nguy cơ biến chứng ảnh hưởng đến hệ thần kinh.
Hệ thống dây thần kinh là một hệ thống phức tạp và quan trọng, đóng vai trò then chốt trong mọi hoạt động của cơ thể. Việc chăm sóc và bảo vệ dây thần kinh cơ thể là rất cần thiết để duy trì sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống. Nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về sức khỏe hệ thần kinh của mình, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Trong mọi trường hợp, chủ động chăm sóc sức khỏe từ sớm luôn là chìa khóa để sống một cuộc sống minh mẫn và trường thọ.
Nguồn: my.clevelandclinic.org – nichd.nih.gov
Nhận bản tin hàng tháng
Chúng tôi sẽ gửi cho bạn thông tin mới nhất để giúp bạn chủ động chăm sóc và quản lý sức khỏe của mình.
Thank you for subscribing to the newsletter.
Oops. Something went wrong. Please try again later.
