Sau khi sinh con, phụ nữ phải đối diện với nhiều thay đổi về giờ giấc sinh hoạt và những ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân. Một trong các ảnh hưởng đáng kể thường gặp đó là trí nhớ giảm sút sau sinh, đặc biệt là sinh mổ. Hãy cùng tìm hiểu vì sao phụ nữ dễ bị giảm trí nhớ sau sinh và làm thế nào để phòng tránh vấn đề này?
1. Trí nhớ giảm sút sau sinh là gì?
Tình trạng trí nhớ giảm sút sau sinh ám chỉ chứng hay quên và sương mù não mà một số bà mẹ gặp phải trong giai đoạn chăm sóc trẻ. Biểu hiện của giảm trí nhớ sau sinh phổ biến đó là tình trạng bạn vừa muốn làm một việc gì đó thì 5 – 10 phút sau sẽ nhanh chóng quên đi. Hoặc bạn có thể quên tên của bất kỳ ai mới gặp hoặc để quên đồ đạc và tìm không ra.
Những khoảnh khắc này phản ánh trí nhớ giảm sút sau sinh, cũng có thể biểu hiện dưới dạng hay quên. Một số phụ nữ có thể lo sợ rằng họ đang có dấu hiệu suy giảm nhận thức sớm, nhưng nhìn chung đa số cảm thấy hoàn toàn bình thường.
Nhiều nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra rằng não của các bà mẹ thực sự khác biệt ở một số khía cạnh không nhất thiết liên quan đến chứng hay quên.

2. Vì sao phụ nữ bị trí nhớ giảm sút sau sinh?
Bộ não của chúng ta có khả năng điều chỉnh theo những cách ấn tượng. Chúng thích nghi khi chúng ta học những điều mới, trải qua thử thách và phát triển các kỹ năng làm mẹ. Một số lý do sau giải thích cho việc vì sao lại có tình trạng suy giảm trí nhớ sau sinh.
2.1 Thay đổi trong thời kỳ mang thai
Trong thời kỳ mang thai và sau khi sinh, não của người mẹ thay đổi. Chất xám giảm ở một số vùng não nhất định trong thời kỳ mang thai và sau đó tăng ở một số vùng não sau sinh. Việc cắt tỉa các tế bào thần kinh này dường như giúp não chuyên biệt hóa tất cả các kỹ năng làm mẹ mới khi em bé chào đời nhưng cũng khiến cho người mẹ bị trí nhớ giảm sút sau sinh.
Vào năm 2016, Tiến sĩ Elseline Hoekzema, một nhà khoa học thần kinh tại Đại học Leiden ở Hà Lan, đã công bố một nghiên cứu trên tạp chí Nature Neuroscience cùng các đồng nghiệp, cho thấy một số thay đổi trong cấu trúc não của phụ nữ mang thai. Nghiên cứu phát hiện ra rằng chất xám trong não của những phụ nữ mới sinh con dường như co lại ở một số vùng nhất định, và những thay đổi này có thể kéo dài tới 2 năm sau khi sinh khiến cho tình trạng trí nhớ giảm sút sau sinh có thể dài hơn ở một số người.
Trong nghiên cứu này, chất trắng không thay đổi trong suốt thời kỳ mang thai hoặc sau khi làm mẹ, tuy nhiên, thể tích chất xám lại giảm. Điều này không có nghĩa là mất chức năng hoặc trí nhớ, mà là sự lựa chọn các kết nối thần kinh tốt nhất, tình trạng này cũng xảy ra ở tuổi vị thành niên.
Tiến sĩ Hoekzema giải thích: “Đây là một quá trình loại bỏ một số kết nối giữa các tế bào não để khuyến khích các kết nối mới, và điều này có thể giúp mọi người tập trung vào các hành vi hoặc hoạt động cụ thể, chẳng hạn như chăm sóc em bé”.
2.2 Stress sau sinh
Theo nhiều thống kê, tình trạng stress sau sinh có thể là một trong các yếu tố gây trí nhớ giảm sút sau sinh ở các bà mẹ. Các thay đổi về cân nặng, giờ giấc sinh hoạt và thay đổi nội tiết tố cũng khiến cho các bà mẹ cảm thấy mệt mỏi và căng thẳng.
Lịch trình chăm sóc cho trẻ sơ sinh thường khiến nhiều bà mẹ bị mất ngủ thường xuyên, điều này gây ra tình trạng thiếu máu lên não, giảm tập trung và giảm trí nhớ sau sinh.
2.3 Mất cân bằng hormone Estrogen
Mất cân bằng hormone estrogen là nguyên nhân chính gây trí nhớ giảm sút sau sinh. Ngoài vai trò là một hormon đặc trưng của nữ giới, estrogen còn ảnh hưởng đến tế bào gốc của hệ thần kinh trung ương, tái sinh đồi hải mã và thay đổi cấu trúc não bộ, do đó nó cũng đóng vai trò trong việc hình thành trí nhớ.
Trong thời kỳ mang thai, mức estrogen sẽ tăng cao trong ba tháng đầu và giữa thai kỳ, sau đó giảm dần trong ba tháng cuối và trở về mức bình thường sau khoảng ba tháng hậu sản.
Vì vậy, sau khi em bé ra đời, sự thiếu hụt đột ngột của estrogen khiến cơ thể của các bà mẹ chưa kịp thích nghi, dẫn đến giảm trí nhớ sau sinh mổ và hoạt động não bộ kém hiệu quả hơn. Một số nghiên cứu cho thấy rằng phụ nữ đã từng sinh con, đặc biệt là sinh nhiều lần, có thể gặp tình trạng trí nhớ kém hơn so với những người cùng độ tuổi.
2.4 Thiếu hụt dinh dưỡng
Trong quá trình mang thai, dù người mẹ có được cung cấp dinh dưỡng đầy đủ, phần lớn vẫn phải được chia sẻ cho thai nhi, dẫn đến tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng ở mẹ bầu.
Hơn nữa, giai đoạn sau sinh, khi phải nuôi con bằng sữa mẹ, nguồn dinh dưỡng hấp thu không đủ để đáp ứng nhu cầu của cả mẹ và bé. Kết quả là cơ thể mẹ thiếu chất, bị thiếu máu cung cấp cho não bộ, từ đó gây suy giảm trí nhớ sau sinh.

3. Làm sao để phòng ngừa giảm trí nhớ sau sinh hiệu quả?
Suy giảm trí nhớ sau sinh khiến cho nhiều bà mẹ cảm thấy mệt mỏi và chất lượng cuộc sống suy giảm đáng kể. Thậm chí, sau thời gian nghỉ ngơi sau sinh và trở lại với công việc cũng bị giảm hiệu quả trầm trọng. Nếu bạn đang đối mặt với tình trạng trí nhớ giảm sút sau sinh, hãy áp dụng một số cách sau đây để cải thiện.
3.1 Bổ sung dinh dưỡng qua đường ăn uống
Thông qua các bữa ăn hàng ngày, bạn có thể bổ sung cho cơ thể những dưỡng chất cần thiết để não bộ và các tế bào thần kinh hoạt động tốt hơn.
- Tăng cường estrogen tự nhiên: Bổ sung các nguồn thực phẩm giàu estrogen tự nhiên như đậu nành, hạt điều, hạt lạc, hạt vừng và hạt hướng dương.
- Hạn chế chất kích thích: Tránh xa bia rượu, chè đặc, cà phê và thuốc lá.
- Bổ sung sắt: Uống viên bổ sung sắt suốt thai kỳ để ngăn ngừa thiếu máu do thiếu sắt.
- Thực phẩm tốt cho não bộ: Ăn các thực phẩm giàu vitamin B6 và acid folic như ngũ cốc, bột yến mạch, rau bina, súp lơ xanh, dâu tây, táo và hạnh nhân.
- Chia nhỏ bữa ăn: Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày và không bỏ bữa.
3.2 Nghỉ ngơi nhiều hơn
Cố gắng ngủ đủ giấc trong một ngày không chỉ giúp các bà mẹ thoải mái hơn về tinh thần mà còn giúp các tế bào thần kinh được nghỉ ngơi một cách đầy đủ. Điều này cũng giúp giảm tình trạng giảm trí nhớ sau mổ hiệu quả và giảm trầm cảm sau sinh.
Nhìn chung, trí nhớ giảm sút sau sinh là một tình trạng phổ biến mà các bà mẹ có thể phải đối mặt. Để đề phòng vấn đề này các mẹ nên được chăm sóc đầy đủ từ chế độ dinh dưỡng hàng ngày đến chế độ nghỉ ngơi đầy đủ. Ngoài ra, nếu có vấn đề sức khỏe cũng như tinh thần cần chủ động quan tâm tìm hiểu các giải pháp phù hợp để được điều trị sớm. Cách này không chỉ làm nâng cao thể trạng mà còn giúp chị em có một trí nhớ tốt, sống minh mẫn và trường thọ hơn.
Nguồn: theguardian.com – whattoexpect.com
Nhận bản tin hàng tháng
Chúng tôi sẽ gửi cho bạn thông tin mới nhất để giúp bạn chủ động chăm sóc và quản lý sức khỏe của mình.
Thank you for subscribing to the newsletter.
Oops. Something went wrong. Please try again later.
