Viêm đa dây thần kinh là bệnh lý gây rối loạn chức năng đồng thời nhiều dây thần kinh ngoại biên trên khắp cơ thể. Theo thống kê của Viện Nghiên cứu Quốc gia về rối loạn thần kinh và đột quỵ (NINDS), ước tính có khoảng 20 triệu người ở Hoa Kỳ mắc bệnh thần kinh ngoại biên và hầu hết trong số họ mắc bệnh viêm đa dây thần kinh. Trong bài viết sau đây, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu cụ thể hơn về căn bệnh này nhé.
1. Viêm đa dây thần kinh là bệnh gì?
Viêm đa dây thần kinh là bệnh lý gây tổn thương đồng thời nhiều dây thần kinh ngoại biên trên khắp cơ thể. Dây thần kinh ngoại biên nằm ngoài não và tủy sống, chịu trách nhiệm giao tiếp giữa hệ thần kinh trung ương với phần còn lại của cơ thể. Do đó, khi viêm đa dây thần kinh, tín hiệu dẫn truyền từ các bộ phận và cơ quan không thể gửi kịp thời đến não bộ và tủy sống.
Có khoảng 1 – 3% dân số bị bệnh viêm đa dây thần kinh, trong đó, người lớn tuổi chiếm tỷ lệ 5 – 8%. Bệnh không chỉ gây tổn thương cảm giác, vận động (hoặc cả hai) mà còn ảnh hưởng đến các dây thần kinh tự chủ và điều hòa chức năng như tiêu hóa, bàng quang, huyết áp, nhịp tim.
Theo phân loại, có hơn 100 loại bệnh thần kinh ngoại biên khác nhau và hầu hết trong số đó là bệnh viêm đa dây thần kinh. Có hai loại viêm đa dây thần kinh chính như sau:
- Viêm đa dây thần kinh cấp tính: Trường hợp này khá hiếm gặp, các triệu chứng xảy ra đột ngột và nghiêm trọng. Nguyên nhân có thể do phản ứng miễn dịch, nhiễm trùng gây tổn thương thần kinh hoặc hội chứng Guillain-Barré. Bệnh cấp tính thường có khả năng điều trị thành công trong thời gian ngắn.
- Viêm đa dây thần kinh mạn tính: Các triệu chứng xảy ra trong thời gian dài (trên 8 tuần) và gây khó khăn trong việc điều trị. Nguyên nhân có thể là hệ quả của các bệnh lý mạn tính như tiểu đường, suy thận hoặc không thể xác định được nguyên nhân.

2. Đặc điểm của bệnh viêm đa dây thần kinh
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh mà triệu chứng viêm đa dây thần kinh có thể khác nhau, phổ biến nhất là:
Triệu chứng do tổn thương dây thần kinh cảm giác hoặc vận động | Triệu chứng do tổn thương dây thần kinh tự chủ |
|
|
Bệnh viêm đa dây thần kinh cấp tính (như hội chứng Guillain-Barré) thường xảy ra đột ngột ở cả hai chân, sau đó lan lên cánh tay. Các triệu chứng gồm yếu cơ, cảm giác kim châm ở tay chân, mất cảm giác. Đặc biệt, các dây thần kinh kiểm soát và điều hòa hô hấp có thể bị ảnh hưởng, nguy cơ cao dẫn đến suy hô hấp.
Bệnh viêm đa dây thần kinh mạn tính thường ảnh hưởng đến các dây thần kinh cảm giác. Thông thường, bàn chân sẽ bị ảnh hưởng đầu tiên với cảm giác kim châm, tê dại, đau rát, mất cảm giác rung và xác định vị trí (không biết tay và chân ở đâu). Do mất cảm giác vị trí, việc đi lại và di chuyển của người bệnh trở nên khó khăn, hay bị vấp ngã. Điều này có thể dẫn đến yếu cơ, teo cơ và co cứng cơ nếu bệnh nhân không vận động thường xuyên.
Bệnh viêm đa dây thần kinh do tiểu đường thường gây ra cảm giác ngứa ran hoặc nóng rát ở tay và chân (còn gọi là viêm đa dây thần kinh xa). Cơn đau thường diễn ra dữ dội hơn vào ban đêm và trầm trọng hơn khi chạm vào hoặc nhiệt độ thay đổi. Bệnh nhân có thể mất cảm giác đau nên thường xuyên bị chấn thương. Loại chấn thương khớp này được y học gọi là bệnh lý khớp thần kinh (khớp Charcot).
Bệnh viêm đa dây thần kinh cũng ảnh hưởng đến các dây thần kinh tự chủ có chức năng kiểm soát các hoạt động tự chủ trong cơ thể (huyết áp, nhịp tim, tiêu hóa, tiết nước bọt, tiểu tiện). Dạng bệnh này có triệu chứng điển hình là táo bón, rối loạn chức năng tình dục, thay đổi huyết áp đột ngột. Da nhợt nhạt, khô da, giảm tiết mồ hôi. Một số triệu chứng ít phổ biến hơn như mất kiểm soát nhu động ruột, tiêu tiểu không tự chủ.
Người bệnh viêm đa dây thần kinh di truyền như bệnh Charcot-Marie-Tooth có thể bị ngón chân búa, vòm bàn chân cao, cong vẹo cột sống,… Những bất thường khác về cảm giác hoặc triệu chứng yếu cơ có thể nhẹ hơn các thể bệnh viêm đa dây thần kinh khác.

3. Đối tượng nguy cơ của bệnh
Viêm đa dây thần kinh có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào, phổ biến nhất là người lớn tuổi. Đặc biệt, các đối tượng đã và đang bị các tình trạng dưới đây có nguy cơ cao mắc bệnh. Cụ thể như sau:
- Bệnh tiểu đường: Là yếu tố nguy cơ cao nhất dẫn đến viêm đa dây thần kinh, đặc biệt là những bệnh nhân không kiểm soát tốt lượng đường trong máu. Theo kết quả từ nghiên cứu trên hơn 1400 người bệnh tiểu đường type 2, có đến 20% bệnh nhân tiểu đường mắc viêm đa dây thần kinh.
- Nghiện rượu: Rượu làm tổn thương mô thần kinh và ngăn cản cơ thể hấp thu chất dinh dưỡng, góp phần gây ra bệnh thần kinh.
- Bệnh tự miễn: Hệ thống miễn dịch tấn công cơ thể, gây tổn thương dây thần kinh và nhiều bộ phận khác. Một số bệnh tự miễn như hội chứng Sjogren, bệnh celiac, hội chứng Guillain-Barré, viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ,…có thể là nguyên nhân dẫn đến viêm đa dây thần kinh.
- Nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus: Một số tình trạng nhiễm trùng có thể dẫn đến bệnh lý thần kinh, bao gồm bệnh lyme, bệnh zona, viêm gan B và C, HIV/AIDS.
- Rối loạn tủy xương: Rối loạn sản xuất protein bất thường trong máu, ung thư xương, u lympho.
- Thường xuyên tiếp xúc với độc tố và hóa chất: Bệnh viêm đa dây thần kinh có thể xảy ra do cơ thể thường xuyên tiếp xúc với hóa chất công nghiệp như asen, chì, thủy ngân,… Lạm dụng thuốc cũng có thể là một yếu tố nguy cơ.
- Rối loạn di truyền: Một số dạng bệnh thần kinh di truyền như bệnh Charcot-Marie-Tooth có thể dẫn đến viêm đa dây thần kinh.
- Suy giáp: Rối loạn chức năng tuyến giáp cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh viêm đa dây thần kinh, tuy nhiên trường hợp này không phổ biến.
- Bệnh thận: Bệnh thần kinh ngoại biên do tăng ure máu là một dạng viêm đa dây thần kinh ảnh hưởng 20 – 50% người bệnh thận – theo số liệu từ Trung tâm Bệnh thần kinh ngoại biên (Center for Peripheral Neuropathy).
- Bệnh gan: Nghiên cứu chỉ ra rằng, các bệnh về dây thần kinh ngoại biên rất phổ biến ở những người bị xơ gan.
- Đang dùng thuốc: Hóa trị, một số thuốc điều trị HIV/AIDS có thể gây ra bệnh thần kinh ngoại biên.
- Người thiếu hụt dinh dưỡng: Thiếu hụt vitamin B1, B6, B12 và vitamin E có thể dẫn đến viêm đa dây thần kinh, vì những vitamin này đóng vai trò quan trọng đến sức khỏe của hệ thần kinh trung ương.
- Chấn thương về thể chất hoặc tinh thần: Các chuyển động lặp lại như đánh máy, tai nạn hoặc chấn thương khác có thể làm tổn thương dây thần kinh ngoại biên.
Không phải lúc nào cũng có thể dễ dàng xác định được nguyên nhân gây bệnh viêm đa dây thần kinh. Trường hợp nguyên nhân gây bệnh không rõ ràng được gọi là bệnh thần kinh vô căn, thường gặp ở nhóm viêm dây thần kinh mạn tính.
Người bệnh đã và đang mắc các bệnh lý kể trên, hoặc đang gặp phải các triệu chứng nghi ngờ viêm đa dây thần kinh cần đến các cơ sở y tế tầm soát, thăm khám và điều trị kịp thời.

Bài viết trên đây đã cung cấp cho bạn đầy đủ những thông tin về bệnh viêm đa dây thần kinh, đặc điểm và đối tượng nguy cơ cao mắc bệnh. Nếu bạn nhận thấy bản thân hoặc những người xung quanh có những triệu chứng nghi ngờ viêm đa dây thần kinh, hãy đưa ra lời khuyên và chủ động đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Tài liệu tham khảo: Healthline.com, Medicalnewstoday.com, Msdmanuals.com, Mountsinai.org
Nhận bản tin hàng tháng
Chúng tôi sẽ gửi cho bạn thông tin mới nhất để giúp bạn chủ động chăm sóc và quản lý sức khỏe của mình.
Thank you for subscribing to the newsletter.
Oops. Something went wrong. Please try again later.
