Vitamin B9

Định nghĩa

Vitamin B9 còn được gọi là folate hoặc axit folic, là một vitamin thuộc nhóm B, đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh học của cơ thể. Nó tan được trong nước và có mặt tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm.

Công dụng

Phát triển thai nhi: Thiếu vitamin B9 trong thời kỳ mang thai có thể dẫn đến các dị tật ống thần kinh ở thai nhi như tật nứt đốt sống. Vì vậy, phụ nữ mang thai cần bổ sung đầy đủ vitamin này.

Sức khỏe tim mạch: Vitamin B9 giúp giảm mức homocysteine, một chất liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Hình thành tế bào: Vitamin B9 tham gia vào quá trình tổng hợp DNA và RNA, giúp các tế bào mới hình thành và phát triển khỏe mạnh.

Tạo máu: Vitamin này cần thiết cho việc sản xuất hồng cầu, giúp vận chuyển oxy đến các tế bào trong cơ thể, ngăn ngừa tình trạng thiếu máu.

Hệ thần kinh: Vitamin này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng của hệ thần kinh, giúp cải thiện trí nhớ và giảm nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh.

Ngăn ngừa ung thư: Một số nghiên cứu cho thấy vitamin B9 có thể giúp giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư như ung thư ruột kết và ung thư cổ tử cung.

Mắt: Giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác.

Huyết áp: Giúp giảm huyết áp ở người bị tăng huyết áp.

Tăng cường hệ miễn dịch: Hỗ trợ chức năng tế bào, tăng cường sức đề kháng.

Điều trị thiếu máu: Bổ sung vitamin B9 giúp điều trị thiếu máu do thiếu folate.

Vitamin B9 đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể. Bằng cách bổ sung đủ vitamin B9 thông qua chế độ ăn uống cân bằng, bạn có thể bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.

Nhu cầu 

Nhu cầu vitamin B9 của mỗi người khác nhau và phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi tác, giới tính, tình trạng sức khỏe và đặc biệt là phụ nữ mang thai. Liều lượng cụ thể nên được tư vấn bởi bác sĩ.

Theo CDC, liều trung bình hàng ngày là ít nhất 400 mcg. Riêng phụ nữ mang thai và cho con bú cần từ 500 đến 600 mcg/ngày.

Cách bổ sung

Qua đường ăn uống

Bạn có thể bổ sung vitamin B9 một cách tự nhiên và an toàn qua các thực phẩm giàu folate như rau lá xanh đậm (rau bina, cải xoăn, cải bắp, bông cải xanh), đậu các loại (đậu đen, đậu xanh, đậu lăng), trái cây họ cam quýt (cam, quýt, bưởi)…

Qua đường uống dạng viên

Viên uống axit folic là dạng vitamin B9 tổng hợp, thường được khuyến nghị cho phụ nữ mang thai hoặc dự định mang thai để phòng ngừa dị tật ống thần kinh ở thai nhi. Ngoài ra, nhiều loại viên uống vitamin tổng hợp cũng chứa axit folic.

Lưu ý: Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để được tư vấn liều lượng phù hợp và tránh tương tác thuốc. Không tự ý tăng liều, vì việc bổ sung quá nhiều vitamin B9 có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn.

Bổ sung vitamin B9 đường truyền tĩnh mạch (Vitamin B9 IV)

Truyền tĩnh mạch vitamin B9 thường được chỉ định trong các trường hợp đặc biệt, khi nhu cầu về vitamin này vượt quá khả năng cung cấp qua đường ăn uống hoặc khi cơ thể không hấp thu được đủ vitamin B9 từ thức ăn.

Các trường hợp cần truyền vitamin B9 chẳng hạn như: Người bị thiếu máu nặng, trẻ sơ sinh thiếu hụt, phụ nữ mang thai có nguy cơ hoặc mắc các bệnh lý liên quan. Bệnh tiêu hóa, thận, gan, ung thư có thể dẫn đến thiếu vitamin B9…

Khi truyền tĩnh mạch, vitamin B9 sẽ đi thẳng vào máu, giúp cơ thể hấp thu nhanh chóng và đạt được nồng độ mong muốn trong huyết tương một cách nhanh chóng. Điều này đặc biệt quan trọng trong các trường hợp cấp cứu hoặc khi cần nâng cao nồng độ vitamin B9 trong máu một cách nhanh nhất.

Việc truyền tĩnh mạch cho phép bác sĩ kiểm soát chính xác liều lượng vitamin B9 được cung cấp cho cơ thể, đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị.

Tác dụng phụ

Khi uống với liều hợp lý, axit folic an toàn cho cơ thể. Tuy nhiên, dùng quá liều có thể gây buồn nôn, mất ngủ hoặc dị ứng như phát ban và khó thở. Axit folic dư thừa được bài tiết qua nước tiểu nhưng có thể che giấu thiếu hụt vitamin B12, dẫn đến tổn thương thần kinh không hồi phục nếu không điều trị kịp thời.

Axit folic cùng vitamin B6 có thể tăng nguy cơ đau tim ở người bệnh tim và khi kết hợp với sắt, có thể làm tăng nguy cơ tử vong ở vùng dịch sốt rét. 

Ở người bị rối loạn co giật, liều cao axit folic có thể làm nặng thêm tình trạng co giật.

Tương tác (nếu có)

Khi kết hợp với một số loại thuốc, axit folic có thể gây ra các phản ứng sau:

 

• Thuốc chống co giật: Uống axit folic cùng fosphenytoin, phenytoin, hoặc primidone có thể làm giảm nồng độ của các thuốc này trong máu;
• Ức chế hệ thần kinh trung ương: Axit folic có thể làm giảm hiệu quả của các thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương như barbiturat;
• Methotrexate: Axit folic có thể làm giảm hiệu quả của thuốc này khi dùng để điều trị ung thư;
• Pyrimethamine: Kết hợp với thuốc chống sốt rét này có thể giảm hiệu quả điều trị.