Trong video 10 Causes of Memory Loss in Aging đăng tải trên kênh Youtube Better Health While Aging, Bác sĩ chuyên khoa lão khoa được chứng nhận – Leslie Kernisan (MD MPH) giải thích những nguyên nhân phổ biến gây ra vấn đề về trí nhớ và tư duy ở người lớn tuổi, và những điều mà các nhà cung cấp dịch vụ y tế nên đề cập trong quá trình đánh giá ban đầu.
Dưới đây là những bản tóm tắt những chia sẻ của bác sĩ Leslie Kernisan:
Những quan niệm sai lầm về mất trí nhớ và lão hóa
Tôi hiểu vì sao mọi người có những lo lắng này, bởi vì có hai quan niệm sai lầm phổ biến về vấn đề mất trí nhớ và lão hóa, không chỉ trong cộng đồng mà ngay cả trong giới bác sĩ.
Quan niệm đầu tiên là “mất trí nhớ hay vấn đề tư duy là một phần của quá trình lão hóa bình thường“. Việc trí nhớ ngắn hạn trở nên kém đi khi bạn già đi, hay gặp khó khăn trong việc tư duy là điều bình thường khi tuổi tác cao hơn. Điều này hoàn toàn sai lầm. Đó là một quan niệm sai.
Quan niệm sai thứ hai mà bạn không nên tin là “không có gì phải làm vì mất trí nhớ không thể chữa trị hay đảo ngược”. Một số người có thể nghĩ rằng không có cách nào giúp đỡ vì họ đã nghe nói rằng mất trí nhớ có thể là dấu hiệu của bệnh Alzheimer hay một dạng sa sút trí tuệ khác, và những bệnh này không thể chữa trị. Nhưng điều này cũng là sai. Cả hai quan niệm này đều là những quan niệm sai mà bạn không nên tin vào.
10 nguyên nhân phổ biến gây mất trí nhớ và vấn đề tư duy ở người lớn tuổi
Trước khi tôi giới thiệu các nguyên nhân, tôi muốn nhấn mạnh một điểm rất quan trọng khi nói về mất trí nhớ và các vấn đề tư duy ở người lớn tuổi. Khi trí nhớ hay khả năng tư duy của người lớn tuổi không hoạt động đúng, và chúng ta gọi đó là suy giảm nhận thức, thì trong hầu hết các trường hợp, nguyên nhân sẽ là do nhiều yếu tố kết hợp với nhau.
Vì vậy, thường không chỉ có một nguyên nhân duy nhất gây ra tất cả các vấn đề. Hầu hết người lớn tuổi đang trải qua một số vấn đề cùng lúc, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động tốt nhất của não bộ.
Cho nên khi chúng ta tìm hiểu về 10 nguyên nhân này, hãy nhớ rằng chúng ta không chỉ tìm kiếm một nguyên nhân duy nhất, mà đang xem xét những yếu tố có thể là nguyên nhân hoặc làm tình trạng tồi tệ hơn.
Bây giờ, tôi sẽ chia sẻ với các bạn 10 nguyên nhân mà tôi thường nghĩ đến khi một người lớn tuổi bắt đầu gặp phải vấn đề về trí nhớ hoặc tư duy:
- Tác dụng phụ của thuốc: Rất nhiều loại thuốc phổ biến có thể ảnh hưởng đến chức năng não. Nếu bạn lo lắng về trí nhớ hay khả năng tư duy, điều quan trọng là phải nhận diện những loại thuốc này và giảm hoặc ngừng sử dụng nếu có thể.
- Mất cân bằng chuyển hóa: Những bất thường trong hóa học máu, chẳng hạn như mức độ natri, canxi, hoặc glucose trong máu có thể làm giảm chức năng não và gây ra sự nhầm lẫn ở người lớn tuổi.
- Vấn đề hormone: Mức hormone thấp, đặc biệt là hormone tuyến giáp, có thể ảnh hưởng đến trí nhớ và tư duy. Các vấn đề về estrogen và hormone giới tính khác cũng có thể có ảnh hưởng, đặc biệt là đối với những người ở độ tuổi trung niên.
- Thiếu vitamin: Thiếu vitamin B12 là một nguyên nhân khá phổ biến gây ra vấn đề về trí nhớ ở người lớn tuổi. Ngoài ra, thiếu một số vitamin B khác cũng có thể gây ra những vấn đề tương tự.
- Trạng thái mê sảng: Mê sảng thực chất là một tình trạng suy giảm chức năng tinh thần nghiêm trọng hơn bình thường, do cơ thể phải chịu đựng một tác nhân căng thẳng đáng kể. Khi người cao tuổi trở nên yếu ớt, họ có thể bị mê sảng ngay cả khi không mắc bệnh nặng. Vì vậy, đôi khi chúng ta cũng gặp trường hợp này trong phòng khám, nhưng điều quan trọng là phải nhận thức rằng mê sảng có thể khiến một người bình thường hành xử như một người có rối loạn tâm thần hoặc rất bối rối, giống như người bị Alzheimer hay một dạng mất trí khác.
- Các bệnh tâm thần: Hầu hết các rối loạn tâm thần nghiêm trọng đều có thể gây ra vấn đề với trí nhớ, suy nghĩ hoặc khả năng tập trung.Đặc biệt là trầm cảm, trầm cảm có thể ảnh hưởng đến trí nhớ và khả năng tập trung. Một số người lớn tuổi thậm chí phát triển một dạng trầm cảm gọi là trầm cảm loạn thần, nơi họ có thể trở nên ảo tưởng hoặc có những hành vi rất bất thường do trầm cảm.Lo âu là một tình trạng khác khá phổ biến ở người lớn tuổi. Thông thường, lo âu không gây ra những ảo tưởng rõ rệt, nhưng nó có thể gây khó khăn trong việc tập trung hoặc đôi khi là trí nhớ, đặc biệt nếu lo âu ảnh hưởng đến khả năng ngủ của người cao tuổi và khiến họ không được nghỉ ngơi đầy đủ.
- Lạm dụng chất kích thích và/hoặc cai nghiện: Khi nói đến chất kích thích, tôi ám chỉ những thứ như rượu, ma túy, hoặc thậm chí thuốc kê đơn, chẳng hạn như thuốc an thần hoặc thuốc giảm đau. Những chất này chắc chắn ảnh hưởng đến não bộ và não bộ có thể bị suy yếu và không thể hoạt động tốt nếu người ta bị say hoặc đang trong tình trạng bị tác động của chất kích thích. Hoặc não bộ cũng có thể bị ảnh hưởng bởi việc sử dụng chất kích thích quá mức trong thời gian dài, cơ bản là tổn thương mãn tính do chất gây ra.
- Tổn thương tế bào não do chấn thương: Và dạng tổn thương phổ biến mà tôi nghĩ đến là tổn thương mạch máu. “Mạch máu” ở đây chỉ các mạch máu của não, và cũng giống như các mạch máu trong cơ thể và hệ thống mạch máu cho tim, não cũng có một mạng lưới mạch máu của riêng mình. Não rất cần oxy từ các mạch máu này. Vì vậy, nếu các mạch máu bị tổn thương, điều đó sẽ làm tổn thương tế bào não và có thể gây mất trí nhớ và vấn đề về suy nghĩ. Nếu đó là mạch máu lớn bị tổn thương, đó sẽ là một cơn đột quỵ lớn.
- Tổn thương tế bào não do bệnh thoái hóa thần kinh: Đây là nguyên nhân rất phổ biến ở những người khi họ già đi, nếu họ may mắn sống đủ lâu, họ sẽ bắt đầu trải qua một số bệnh thoái hóa thần kinh. Những bệnh này là gì? Chúng là những bệnh tích tụ trong não và từ từ làm tổn thương và giết chết các tế bào thần kinh theo thời gian, thường là trong nhiều năm. Những bệnh này cần 10, 20 năm để có triệu chứng và sau đó triệu chứng mới tiến triển. Bạn chắc hẳn đã nghe về các bệnh thoái hóa thần kinh phổ biến nhất như bệnh Alzheimer và bệnh Parkinson.
- Nhiễm trùng: Cụ thể là một số nhiễm trùng cấp tính, tức là đang xảy ra ngay bây giờ, hoặc nhiễm trùng mãn tính, tức là đã kéo dài trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tế bào não. Nguyên nhân có thể là virus, vi khuẩn, ký sinh trùng, hoặc nấm…
Đó là 10 nguyên nhân mà tôi nghĩ đến nhiều nhất khi xem xét mất trí nhớ hoặc vấn đề suy nghĩ ở người lớn tuổi. Giờ tôi muốn công nhận thêm một nguyên nhân nữa vì đây không phải là điều chúng ta thường nghĩ đến, cũng không phải điều mà chúng ta thường xuyên đánh giá trong geriatrics, nhưng nó đã được đưa ra và tôi nghĩ rằng việc có nó trong danh sách là hợp lý, đó là chất độc. Chất độc ở đây có thể là kim loại nặng, ô nhiễm không khí, ô nhiễm nước, thuốc trừ sâu. Đây là một nguyên nhân tiềm năng khác có thể ảnh hưởng đến chức năng não trong lão hóa.