Bí quyết sống khỏe trẻ lâu hiệu quả

Sống lâu sống khỏe mạnh là mong muốn của rất nhiều người. Nhưng hiện nay có rất nhiều yếu tố gây ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như tuổi thọ của con người. Hãy cùng nhau tìm hiểu những yếu tố có thể đe doạ tuổi thọ của con người và các bí quyết sống khỏe trẻ lâu qua bài viết sau đây.

1. Vì sao mong muốn sống khỏe và trẻ lâu là mong muốn muôn đời của con người?

Thật ra, ai trong chúng ta cũng đều có mong muốn sống khỏe và trẻ lâu vì:

• Duy trì nòi giống: Con người có bản năng tự nhiên để bảo vệ bản thân và duy trì nòi giống. Sống khỏe mạnh và kéo dài tuổi thọ là cách để đạt được điều này. Chúng ta ai cũng mong muốn được sống lâu, hạnh phúc bên gia đình, người thân và bạn bè.
• Nâng cao chất lượng cuộc sống: Một cuộc sống khỏe mạnh giúp con người tận hưởng cuộc sống tốt hơn, tham gia nhiều hoạt động và có thể thực hiện ước mơ và hoài bão cá nhân.
• Cải thiện tâm lý và cảm xúc: Sự trẻ trung thường gắn liền với cảm giác năng động, hạnh phúc và tự tin. Nhiều người cảm thấy thoải mái và tích cực hơn khi họ ở trong trạng thái sức khỏe tốt.
• Tiến bộ khoa học và y tế: Với sự phát triển của y học và công nghệ, ngày càng có nhiều phương pháp và kiến thức để duy trì sức khỏe, điều này làm cho mọi người tin rằng sống lâu hơn và khỏe mạnh hơn là điều khả thi.
• Tìm kiếm ý nghĩa: Cuộc sống dài và khỏe mạnh cho phép con người có thêm thời gian để khám phá bản thân, học hỏi, và tạo dựng mối quan hệ, từ đó tìm kiếm ý nghĩa và mục đích sống.

2. Các bí quyết sống khỏe và trẻ lâu hiệu quả

Bí quyết sống lâu sống khoẻ hay bí quyết sống lâu trăm tuổi đòi hỏi sự kết hợp của nhiều yếu tố bao gồm chế độ ăn lành mạnh, sinh hoạt tập luyện điều độ và tinh thần tích cực lạc quan cũng như tăng cường các mối quan hệ xã hội. Bạn phải kết hợp thay đổi nhiều yếu tố trong đời sống hằng ngày nhằm mục sống lâu và sống khỏe hiệu quả. Dưới đây là các bí quyết sống khỏe mạnh bạn có thể tham khảo.

2.1. Chế độ dinh dưỡng lành mạnh

Dinh dưỡng là một trong những bí quyết sống lâu sống khỏe bạn có thể áp dụng trong đời sống hằng ngày. Những gì bạn ăn có tác động trực tiếp đến các tế bào trong cơ thể – từ đó ảnh hưởng đến tuổi thọ.

Chế độ ăn uống lành mạnh cung cấp cho tế bào nguồn năng lượng quan trọng và giúp chúng ổn định và hoạt động bình thường. Thực phẩm lành mạnh hỗ trợ các tế bào miễn dịch, bảo vệ chống lại nhiễm trùng và các mối đe dọa sức khỏe khác, bảo vệ các tế bào khác khỏi bị tổn thương và giúp cơ thể sửa chữa hoặc thay thế các tế bào bị tổn thương.

Ngược lại, chế độ ăn nhiều đường, chất béo không lành mạnh và thực phẩm chế biến có thể khiến các tế bào trong cơ thể dễ bị tổn thương và hoạt động kém hơn. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng, ung thư, viêm và các bệnh mãn tính như tiểu đường, các vấn đề về tim mạch và béo phì.

Một chế độ ăn tuyệt vời để thúc đẩy tuổi thọ là chế độ ăn dựa trên thực vật. Một nghiên cứu được công bố trên JAMA Network Open phát hiện ra rằng những phụ nữ tuân thủ chặt chẽ nhất chế độ ăn Địa Trung Hải dựa trên thực vật, trong đó tăng cường bổ sung rau (trừ khoai tây), trái cây, các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, cá và hạn chế tối đa thịt đỏ và thịt chế biến có khả năng tử vong do bất kỳ nguyên nhân nào ít hơn 23% so với những phụ nữ không tuân thủ chặt chẽ chế độ ăn này. Vì vậy, một chế độ ăn lành mạnh là bí quyết sống lâu trăm tuổi bạn có thể thực hiện.

Chế độ ăn dựa trên thực vật bao gồm ăn nhiều trái cây và rau, đậu, hạt và hạt giống, và ngũ cốc nguyên hạt thay vì thực phẩm chế biến. Thực phẩm từ thực vật có nhiều chất chống oxy hóa như beta carotene, lycopene và vitamin A, C và E, giúp bảo vệ tế bào khỏi bị tổn thương. 

Chế độ ăn thực vật không có nghĩa là bạn phải ăn chay, không bao giờ ăn thịt hay tráng miệng. Nó chỉ có nghĩa là hầu hết các loại thực phẩm bạn ăn phải được chế biến tối thiểu và nên có nguồn gốc từ thực vật.

2.2. Tập thể dục

Nhiều nghiên cứu cho thấy hoạt động thể chất góp phần kéo dài tuổi thọ, do nhiều tác động tích cực mà nó mang lại cho cơ thể. Những tác động này bao gồm chức năng tim và phổi khỏe mạnh hơn, sức khỏe mạch máu được cải thiện, cơ bắp khỏe mạnh hơn, cân bằng tốt hơn và cân nặng khỏe mạnh hơn.

Hoạt động nhiều hơn có thể làm giảm nguy cơ đau tim , đột quỵ, té ngã và tiểu đường, cùng nhiều lợi ích khác. Cùng nhau, những lợi ích này góp phần kéo dài tuổi thọ. Hoạt động thể chất cũng có thể cải thiện tâm trạng và giúp bạn ngủ ngon hơn.

Bạn cần bao nhiêu hoạt động thể chất để giúp bạn khỏe mạnh và sống lâu hơn? Hướng dẫn hoạt động thể chất năm 2018 dành cho người Mỹ khuyến nghị người lớn nên có ít nhất 150 phút mỗi tuần hoạt động vừa phải hoặc 75 phút vận động mạnh mỗi tuần hoặc sự kết hợp tương đương của cả hai cường độ.

Hoạt động thể chất vừa phải bao gồm đi bộ, nâng tạ và các bài tập cường độ thấp. Bài tập mạnh bao gồm chạy, đạp xe hay bơi lội. Các công việc trong sinh hoạt hằng ngày như dọn dẹp nhà cửa và làm vườn cũng được tính là tập thể dục. Cũng như nâng tạ tay nhỏ hoặc nâng chân trong khi xem TV. Các hướng dẫn cũng khuyến nghị các hoạt động tăng cường cơ bắp vào hai ngày trở lên mỗi tuần. Điểm mấu chốt là việc vận động nhiều hơn có thể kéo dài tuổi thọ của bạn. Vì vậy, tăng cường tập luyện là bí quyết sống lâu sống khỏe bạn nên thực hiện mỗi ngày mỗi tuần.

2.3. Thay đổi lối sống

Ngoài việc ăn uống lành mạnh và năng động hơn, những lựa chọn lối sống sau đây có thể có tác động rất lớn đến tuổi thọ và chất lượng cuộc sống.

• Đừng hút thuốc: Hút thuốc đã được chứng minh là làm suy giảm sức khoẻ và tuổi thọ con người. Hút thuốc làm tổn hại chức năng phổi, sức khỏe tim mạch, sức khỏe làn da và sức khỏe răng miệng, đồng thời làm tăng nguy cơ ung thư. Nếu bạn không hút thuốc, đừng bắt đầu. Nếu bạn bắt đầu, có nhiều cách hiệu quả để cai thuốc, bao gồm cả thuốc có thể giúp cai thuốc lá. Bí quyết sống khỏe mạnh cho bạn là hãy cố gắng bỏ thuốc lá ngay từ bây giờ.
• Hạn chế rượu: Sử dụng rượu quá mức làm tăng nguy cơ tổn thương gan, ung thư và tai nạn nghiêm trọng. Nó có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch của bạn và dẫn đến trầm cảm. Uống rượu ở mức độ vừa phải có nghĩa là một ly hoặc ít hơn mỗi ngày đối với phụ nữ và hai ly hoặc ít hơn mỗi ngày đối với nam giới. Tuy nhiên, uống ít hơn hoặc không uống gì cả sẽ tốt hơn cho sức khỏe của bạn, vì ngay cả việc uống rượu ở mức độ vừa phải cũng có thể gây ra rủi ro cho sức khỏe.
• Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ giấc là điều cần thiết cho sức khỏe và tinh thần tốt trong suốt cuộc đời bạn và thậm chí có thể kéo dài nó. Theo thời gian, ngủ không đủ giấc có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe mãn tính, ảnh hưởng đến tim, não, phổi, hệ thống miễn dịch và nhiều thứ khác. Bạn nên ngủ từ bảy đến chín tiếng mỗi đêm với một giấc ngủ sâu và chất lượng nhằm nâng cao sức khoẻ và tuổi thọ.
• Uống đủ nước: Một nghiên cứu cho thấy những người lớn uống đủ nước có vẻ khỏe mạnh hơn, ít mắc các bệnh mãn tính như bệnh tim và phổi, và sống lâu hơn những người không uống đủ nước.
• Giao lưu: Một nghiên cứu lớn với 28.000 người đã liên kết tuổi thọ với giao lưu. Hoạt động xã hội thường xuyên hơn có liên quan đến tuổi thọ dài hơn đáng kể. Trên thực tế, tần suất giao lưu càng cao thì khả năng sống lâu càng cao.
• Nghĩ tích cực: Bạn có thể ngạc nhiên khi biết rằng quan điểm sống của bạn có thể góp phần kéo dài tuổi thọ. Hai nghiên cứu gần đây phát hiện ra rằng sự lạc quan có liên quan đến tuổi thọ dài hơn ở phụ nữ thuộc nhiều nhóm chủng tộc và dân tộc khác nhau, và sức khỏe cảm xúc tốt hơn ở nam giới lớn tuổi. Những nghiên cứu này cho thấy rằng suy nghĩ tích cực có thể mang lại những lợi ích to lớn. Vì vậy, việc giảm căng thẳng lo lắng và duy trì tinh thần lạc quan yêu đời là bí quyết sống khỏe trẻ lâu cho bạn.
• Bên cạnh đó, việc thăm khám định kỳ cũng như quản lý các bệnh mãn tính hiện mắc có thể giúp bạn cải thiện sức khoẻ và nâng cao tuổi thọ. Vì vậy, nếu bạn đang gặp vấn đề sức khỏe, bạn cần quan tâm tìm hiểu các giải pháp phù hợp để được điều trị sớm. Hãy chủ động chăm sóc sức khỏe từ sớm để sống khỏe, minh mẫn và trường thọ.

Việc áp dụng và duy trì các hành vi lành mạnh có thể giúp bạn có một cuộc sống lâu dài và khỏe mạnh.

3. Những yếu tố có thể đe dọa tuổi thọ của con người

Những yếu tố được cho là có thể làm suy giảm tuổi thọ của con người bao gồm:

3.1. Di truyền

Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tuổi thọ. Những người có tiền sử gia đình về các bệnh mãn tính thường có nguy cơ cao hơn. Sức khỏe là kết quả của những tương tác phức tạp giữa gen và môi trường và sự tương tác giữa bộ gen và điều chỉnh biểu hiện gen cũng đóng vai trò quan trọng trong tuổi thọ. 

Các nghiên cứu về quần thể có tỷ lệ người sống thọ cao đã giúp xác định các gen liên quan đến tuổi thọ và các gen như vậy có thể được sử dụng để xác định các chỉ số về khả năng mắc bệnh và sức đề kháng với bệnh tật. Trong quá trình tương tác với môi trường, các biến thể đa hình của các gen quan trọng có thể ảnh hưởng rất lớn đến nguy cơ mắc một căn bệnh nhất

Ngoài ra, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh, di truyền có thể đóng vai trò trong chín trong số 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. CDC liệt kê các nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Hoa Kỳ là: bệnh tim, bệnh ung thư, bệnh hô hấp dưới mãn tính, đột quỵ hoặc bệnh mạch máu não, bệnh Alzheimer, bệnh tiểu đường, cúm và viêm phổi, bệnh thận và một số bệnh lý khác.

3.2. Tiếp xúc các chất độc hại và nhiều căng thẳng áp lực

Tổng lượng tiếp xúc với các chất lạ và các yếu tố gây căng thẳng khác nhau trong môi trường sống và làm việc tích tụ trong suốt cuộc đời của một cá nhân, được gọi là exposome. Và lượng exposome gây ảnh hưởng đến cả chất lượng cuộc sống và tuổi thọ. Chính vì vậy, nếu bạn thường xuyên tiếp xúc với các chất độc hại hay thường xuyên căng thẳng lo lắng quá mức có thể gây ảnh hưởng đến tuổi thọ của bạn.

3.3. Chế độ dinh dưỡng và lối sống không lành mạnh

Tiêu thụ nhiều rượu, ma túy và thuốc lá là một số biến số về lối sống được biết là có hậu quả độc hại đối với cơ thể và làm tăng đáng kể nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng và làm suy giảm tuổi thọ của con người.

Ngoài ra, người ta ngày càng chú ý đến chế độ ăn uống, đây có thể là động lực quan trọng gây ra bệnh tật trong bối cảnh sử dụng quá nhiều chất béo không lành mạnh, đường tinh luyện và phụ gia thực phẩm nhân tạo. Ví dụ, trong một số nghiên cứu từ các quốc gia thu nhập thấp, chế độ ăn có thể được coi là lành mạnh nếu chứa đủ lượng protein động vật, trong khi ở các nghiên cứu từ các quốc gia thu nhập cao, tiêu thụ quá nhiều protein từ thịt, cá, pho mát và trứng thường được coi là yếu tố rủi ro. 

Sự phân đôi này là lời nhắc nhở rõ ràng về mức độ mất cân bằng về mặt kinh tế xã hội giữa các khu vực địa lý khác nhau và mức độ mà sự chênh lệch như vậy có thể gây ra hậu quả lớn đến kết quả sức khỏe. Sự mất cân bằng như vậy, đặc trưng bởi việc tiêu thụ quá mức thức ăn ở các nước có thu nhập cao và việc tiếp cận hạn chế hoặc không có các sản phẩm thiết yếu ở các nước có thu nhập thấp. Tuy nhiên, dù tiêu thụ quá mức hay quá nhiều đều có thể dẫn đến tỷ lệ tử vong ở bất kỳ mức thu nhập nào. Ví dụ, béo phì làm tăng tỷ lệ tử vong do bệnh tim ở các nước có thu nhập cao và suy dinh dưỡng cũng góp phần gây tử vong ở các nước có thu nhập thấp.

3.4. Lối sống ít vận động

Một điểm quan trọng khác cần nhấn mạnh là khái niệm về lối sống năng động. Lối sống ít vận động sẽ khiến sức khoẻ và tuổi thọ của bạn suy giảm. Ngoài ra, việc ít giao tiếp và tương tác xã hội cũng khiến tuổi thọ của bạn bị rút ngắn đi so với người thường xuyên tham gia và tương tác với mọi người xung quanh. Lối sống lành mạnh đòi hỏi phải có đủ hoạt động thể chất cũng như nâng cao tinh thần và giao tiếp xã hội. Trình độ học vấn cao không chỉ tạo điều kiện tiếp cận thông tin cần thiết để hỗ trợ lối sống đúng đắn mà còn thúc đẩy các kích thích từ nhiều hoạt động khác nhau, chẳng hạn như đọc sách, xem phim và theo dõi và thảo luận về tin tức. Tóm lại, duy trì một trí óc năng động có thể là một trong những yếu tố thiết yếu để thúc đẩy tuổi thọ khỏe mạnh và có thể đạt được theo nhiều cách khác nhau trong suốt cuộc đời.

Bài viết trên đã giúp bạn tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ con người cũng như các bí quyết sống khỏe trẻ lâu bạn có thể áp dụng từ sớm. Sống lâu sống khỏe là mong muốn của bất kỳ ai và việc chủ động thay đổi lối sống, chế độ ăn và tập luyện cũng như nâng cao tinh thần và giao tiếp xã hội là điều bạn cần thực hiện nhằm sống khỏe mạnh và trường thọ.

Tài liệu tham khảo: Webmd.com, Healthline.com, Newsinhealth.nih.gov, Thelancet.com