/Video/Bụng bạn điều khiển não bộ như thế nào?

Bụng bạn điều khiển não bộ như thế nào?

Cơn đói đã bao giờ khiến tâm trạng bạn thay đổi chưa? Dạ dày và não của chúng ta được kết nối với nhau cả về mặt vật lý lẫn hóa sinh theo nhiều cách khác nhau, nghĩa là trạng thái của ruột có thể thay đổi cách não hoạt động và cư xử, mang lại một ý nghĩa hoàn toàn mới cho cụm từ “thức ăn cho tâm trí”.

Là một chuyên gia dinh dưỡng, nhà vi sinh vật học và thần kinh học, Ruairi Robertson đam mê nghiên cứu mối liên hệ giữa dạ dày và não bộ. Nghiên cứu của anh đang tìm hiểu cách ruột và các vi sinh vật bên trong nó có thể ảnh hưởng đến cả sức khỏe thể chất và tinh thần, và quan trọng nhất là cách chế độ ăn uống của chúng ta ảnh hưởng đến mối quan hệ này. Ruairi đã đi khắp thế giới nghiên cứu về thực phẩm và tin rằng thực phẩm là chìa khóa cho sức khỏe cộng đồng toàn cầu. Ruairi hiện là nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học University College Cork ở Ireland và là Học giả Fulbright (2015/16) tại Đại học Harvard.

Trong video trên TED&Talks mà ông là diễn giả, ông đã nói về chủ đề “Bụng bạn điều khiển não bộ như thế nào”, với gần 6 triệu lượt xem và hơn 2.000 bình luận. Dưới đây là tóm tắt nội dung video:

Con người thường cảm nhận những cảm xúc tích cực, như hạnh phúc, hưng phấn, hay yêu đời, nhờ vào các chất dẫn truyền thần kinh do não sản xuất. Nhưng ngược lại, trong các tình huống căng thẳng hoặc trầm cảm, não sản sinh những chất hóa học gây ra lo âu và căng thẳng. Những cảm xúc thăng trầm của cuộc sống đều chịu sự chi phối của não bộ – cơ quan trọng yếu kiểm soát mọi suy nghĩ, cảm xúc và hành động của chúng ta.

Tuy nhiên, phát hiện mới trong sinh lý học cho thấy chúng ta có một “bộ não thứ hai” – đó là hệ vi sinh vật đường ruột (microbiome). Hệ này không chỉ kiểm soát nhiều chức năng vật lý và tâm lý mà còn có thể là chìa khóa giải thích các dịch bệnh hiện đại như béo phì, bệnh tim mạch và thậm chí là các vấn đề sức khỏe tâm thần.

Câu chuyện về bộ não thứ hai

Từ khi sinh ra, chúng ta được bao phủ bởi vi khuẩn từ kênh sinh dục của mẹ. Những vi khuẩn này hình thành một “cơ quan vô hình” nặng khoảng 1,4 kg nằm trong ruột già – tương đương với trọng lượng não. Hệ vi sinh vật này chiếm đến 90% tế bào trong cơ thể con người, làm chúng ta thực chất có nhiều vi khuẩn hơn là tế bào con người.

Hệ vi sinh vật đóng vai trò quan trọng trong:

  • Tiêu hóa thức ăn.
  • Sản xuất vitamin và hormone.
  • Kiểm soát lượng đường và cholesterol trong máu.
  • Điều hòa hệ miễn dịch.

Đặc biệt, chúng sản sinh đến 90% serotonin, chất dẫn truyền thần kinh điều chỉnh cảm xúc, trong khi não chỉ sản sinh 10%. Điều này có nghĩa là vi khuẩn ruột có thể ảnh hưởng đến cách chúng ta suy nghĩ, cảm nhận và hành động.

Phát hiện lịch sử của Ilya Mechnikov về vai trò của vi khuẩn đường ruột

Nhà khoa học Nga Ilya Mechnikov, người từng đoạt giải Nobel năm 1908, đã nhận ra vai trò của vi khuẩn đường ruột trong sức khỏe con người.

Ông phát hiện rằng sự cân bằng vi khuẩn trong ruột có thể giúp ngăn ngừa bệnh tật. Tuy nhiên, quan điểm thời bấy giờ coi ruột là nơi chứa độc tố, và ý tưởng của ông đã bị lãng quên khi con người lạm dụng kháng sinh, mổ lấy thai, và áp dụng chế độ ăn phương Tây, khiến hệ vi sinh vật bị suy thoái.

Vai trò của hệ vi sinh vật trong thời hiện đại và bài học từ Mechnikov

Nghiên cứu hiện đại đã chỉ ra rằng hệ vi sinh vật có thể:

  • Ảnh hưởng đến các bệnh mãn tính như béo phì, tiểu đường và viêm ruột.
  • Điều chỉnh trí nhớ, hành vi căng thẳng và mức độ hormone.
  • Liên quan đến sức khỏe tâm thần thông qua kết nối “ruột-não” bằng dây thần kinh phế vị và các phản ứng miễn dịch.

Chế độ ăn uống và lối sống hiện đại có thể làm tổn thương hệ vi sinh vật, dẫn đến nhiều bệnh tật. Việc tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ và men vi sinh, cùng với hạn chế kháng sinh không cần thiết, có thể giúp phục hồi hệ vi sinh vật.

Mechnikov phát hiện ra rằng những người sống thọ ở Đông Âu thường uống sữa lên men hàng ngày, và ông tin rằng điều này đóng góp vào tuổi thọ của họ. Bản thân ông cũng áp dụng chế độ này và sống khỏe mạnh trong phần đời còn lại.

Việc khôi phục mối quan hệ giữa con người và vi khuẩn là cần thiết để cải thiện sức khỏe toàn diện. Tương lai điều trị các bệnh mãn tính có thể phụ thuộc vào việc nuôi dưỡng và duy trì hệ vi sinh vật đường ruột. Như Mechnikov đã từng đấu tranh để kéo dài cuộc sống con người, chúng ta cũng có thể học hỏi từ ông để sống khỏe mạnh hơn.

Xem nội dung đầy đủ của video TẠI ĐÂY.

Đọc thêm:

Nhận bản tin hàng tháng

Chúng tôi sẽ gửi cho bạn thông tin mới nhất để giúp bạn chủ động chăm sóc và quản lý sức khỏe của mình.

Thank you for subscribing to the newsletter.

Oops. Something went wrong. Please try again later.

Biên Tập Viên

Biên Tập Viên

Bình luận

Hãy cho chúng tôi biết ý kiến của bạn

Có Thể Bạn Quan Tâm