/Sống khỏe và trường thọ/Chống lão hóa/Cách khắc phục suy giảm trí nhớ tiền mãn kinh

Cách khắc phục suy giảm trí nhớ tiền mãn kinh

Các vấn đề về trí nhớ là một hiện tượng bình thường trong thời kỳ tiền mãn kinh, thời gian chuyển tiếp trước khi mãn kinh. Nếu bạn đang trong thời kỳ này và đang lo lắng về tình trạng suy giảm trí nhớ có thể xảy ra, bạn hãy thử tìm hiểu về các cách khắc phục suy giảm trí nhớ tiền mãn kinh qua bài viết sau đây.

1. Vì sao phụ nữ thường bị suy giảm trí nhớ tiền mãn kinh?

Khi bước vào giai đoạn tiền mãn kinh thường khiến phụ nữ suy giảm nội tiết tố, đầu óc mất tập trung hay nói rõ hơn là suy giảm estrogen nội tiết tố hay quên là tình trạng phổ biến ở phụ nữ tiền mãn kinh. Vậy sự thay đổi nội tiết tố estrogen có liên quan như thế nào đối với trí nhớ?

Khi cơ thể già đi, buồng trứng sẽ không hoạt động tốt như trước. Theo thời gian, chúng sẽ sản xuất ít trứng hơn và cuối cùng ngừng hẳn. Khi đó, cơ thể bạn sẽ giảm sản xuất estrogen vì không còn cần hormone này cho quá trình sinh sản.

Quá trình này diễn ra trong một thời gian. Trong thời kỳ tiền mãn kinh, nồng độ estrogen tăng và giảm rất nhiều. Đây là thời điểm các triệu chứng tiền mãn kinh gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của những người phụ nữ. Ví dụ, bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, rối loạn giấc ngủ và thay đổi tâm trạng. Và rõ ràng là sự thay đổi hormone cũng có thể gây ra một số vấn đề về trí nhớ tạm thời. Đây là lý do khiến phụ nữ suy giảm nội tiết tố đầu óc mất tập trung hay suy giảm estrogen nội tiết tố hay quên ở giai đoạn tiền mãn kinh. 

Các nghiên cứu về tác động của estrogen đối với trí nhớ ủng hộ ý tưởng rằng, sự suy giảm estrogen trong thời kỳ tiền mãn kinh gây mất trí nhớ và trí nhớ sẽ cải thiện sau khi mãn kinh.

Ví dụ, một nghiên cứu lớn năm 2004 phát hiện rằng những thay đổi về hormone trong thời kỳ tiền mãn kinh thường gây ra sự suy giảm trí nhớ bằng lời nói. Nghiên cứu phát hiện thêm thấy những tác động này tách biệt với những tác động tự nhiên của quá trình lão hóa. Nghiên cứu này cung cấp cơ sở cho nhiều nghiên cứu hiện tại.

Một nghiên cứu khác phát hiện ra rằng trong những người phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh không thể học tập tốt. Sau khi mãn kinh, phụ nữ trở lại mức độ học tập mà họ đã thể hiện trước thời kỳ tiền mãn kinh.

Một bài đánh giá được công bố trên Tạp chí Sinh hóa học và Sinh học Phân tử Steroid cũng xác định rằng trí nhớ và kỹ năng tư duy giảm sút ở phụ nữ trong thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh. Những phụ nữ trong nghiên cứu báo cáo các vấn đề, đặc biệt là hay quên và tập trung.

suy giảm trí nhớ tiền mãn kinh
Vì sao giai đoạn tiền mãn kinh, phụ nữ suy giảm nội tiết tố đầu óc mất tập trung? (Nguồn ảnh: Getty Images)

2. Cách khắc phục suy giảm trí nhớ tiền mãn kinh

2.1. Tránh các tác nhân gây bốc hỏa

Phụ nữ bị bốc hỏa nhiều lần trong thời kỳ mãn kinh có thể dễ bị mất trí nhớ ngôn từ (trí nhớ về từ ngữ). Trong một nghiên cứu cho thấy ở những phụ nữ có kết quả kém hơn về trí nhớ ngôn từ, có sự thay đổi trong chức năng não khi đo bằng chụp cộng hưởng từ chức năng (fMRI) trong thời kỳ bốc hỏa. 

Dựa trên những phát hiện này, các nhà nghiên cứu cho rằng việc giảm mức độ nghiêm trọng và tần suất của các cơn bốc hỏa có thể giúp phụ nữ bảo tồn trí nhớ và các chức năng não khác trong thời kỳ mãn kinh. Mặc dù điều này cần phải nghiên cứu thêm, tuy nhiên việc tránh xa các tác nhân gây bốc hỏa như nhiệt độ, hút thuốc, caffeine, thức ăn cay, quần áo bó và căng thẳng có thể giúp ích cho tình trạng suy giảm trí nhớ tiền mãn kinh của phụ nữ.

2.2. Cân nhắc liệu pháp hormone

Nếu bạn bắt đầu bổ sung hormone để làm giảm các cơn bốc hỏa nghiêm trọng ở thời kỳ mãn kinh, bạn cũng có thể thấy trí nhớ được cải thiện.

Tuy nhiên, thời điểm bắt đầu bổ sung rõ ràng là quan trọng đối với lợi ích về nhận thức. Một đánh giá của một số nhà nghiên cứu đã tìm thấy bằng chứng về tác dụng có lợi của estrogen đối với trí nhớ ngôn ngữ ở phụ nữ mãn kinh tự nhiên từ 65 tuổi trở xuống (nhưng không phải những người lớn tuổi hơn) và bằng chứng nhất quán về lợi ích đối với phụ nữ mãn kinh do phẫu thuật (Trong thời kỳ mãn kinh bằng phẫu thuật, buồng trứng sẽ được cắt bỏ trước khi phụ nữ trải qua thời kỳ mãn kinh tự nhiên.)

Liệu pháp estrogen bắt đầu ở tuổi trung niên (trước 65 tuổi) có liên quan đến việc cải thiện trí nhớ bằng lời nói. Trong khi đó, liệu pháp này cũng cải thiện nhận thức cho những người mãn kinh do phẫu thuật.

Một số phụ nữ không nên dùng estrogen vì làm tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư hoặc các biến chứng y khoa khác. Hãy trao đổi với bác sĩ về tiền sử bệnh lý của bạn trước khi bắt đầu liệu pháp hormone.

2.3. Tăng cường vận động

Vận động không chỉ tốt cho cơ thể mà còn giúp ích rất nhiều cho trí óc của bạn. Một nghiên cứu nhỏ liên quan đến 73 phụ nữ sau mãn kinh mắc bệnh ung thư vú cho thấy những người tham gia nhiều hoạt động thể chất hơn có kết quả tốt hơn trong một số bài kiểm tra về trí nhớ và chức năng não so với những người tập thể dục ít hơn.

Mặc dù không có bằng chứng cho thấy tập thể dục có thể ngăn ngừa tình trạng suy giảm trí nhớ tiền mãn kinh, nhưng người ta tin rằng hoạt động thể chất cũng làm tăng sản xuất các chất hóa học thúc đẩy quá trình phục hồi các tế bào não hiện có và phát triển các tế bào mới. Vì vậy, nếu bạn đang rơi vào giai đoạn phụ nữ suy giảm nội tiết tố đầu óc mất tập trung, việc tăng cường tập thể dục và vận động hoàn toàn có lợi cho trí nhớ và cơ thể.

suy giảm trí nhớ tiền mãn kinh
Tăng cường vận động là cách giúp bạn cải thiện tình trạng suy giảm trí nhớ tiền mãn kinh. (Nguồn ảnh: Getty Images)

2.4. Ngủ đủ giấc

Ngủ kém hoặc không đủ giấc có thể khiến bạn khó tập trung hoặc ghi nhớ thông tin mới. Để khuyến khích giấc ngủ sâu hơn, thư giãn hơn, hãy thiết lập một thói quen tốt mà bạn thực hiện vào mỗi đêm trong tuần. Ví dụ như giữ giờ đi ngủ và giờ thức dậy vào cùng một thời điểm trong ngày, ngay cả vào cuối tuần. Đảm bảo phòng ngủ của bạn là nơi tối và yên tĩnh, thoải mái và mát mẻ. Tránh ăn hoặc uống caffeine và rượu gần giờ đi ngủ. Và hãy thư giãn với bồn tắm nước ấm hoặc nhạc nhẹ nhàng để tạo tâm trạng cho giấc ngủ.

2.5. Chế độ ăn tốt cho trí nhớ não bộ

Chế độ ăn uống lành mạnh cung cấp năng lượng cho cơ thể, não bộ và có thể giúp chống lại một số triệu chứng suy giảm trí nhớ tiền mãn kinh.

Axit béo omega-3 có trong cá béo như cá hồi và cá thu có thể mang lại một số lợi ích. Theo đánh giá nghiên cứu xem xét 11 nghiên cứu trên người và 6 nghiên cứu trên động vật, omega-3 có thể giúp giảm trầm cảm ở phụ nữ sắp mãn kinh và cải thiện tình trạng lo lắng cũng như nhận thức. Các nguồn thực phẩm khác chứa omega-3 bao gồm hạt lanh, quả óc chó, hạt chia và rau lá xanh.

2.6. Hạn chế tiêu thụ rượu

Một số nghiên cứu cho thấy rằng việc tiêu thụ rượu vang đỏ ở mức thấp đến vừa phải có thể giúp ngăn ngừa mất trí nhớ. Rượu vang đỏ chứa chất chống oxy hóa, như polyphenol, flavonoid và resveratrol được cho là có tác dụng ngăn ngừa tổn thương tế bào não.

Nhưng theo đánh giá của các nghiên cứu, bất kỳ lợi ích nhận thức nào từ rượu vang đỏ đều dựa trên mức uống ít hơn hai ly mỗi ngày đối với nam giới và ít hơn một ly mỗi ngày đối với phụ nữ. Hiệp hội Alzheimer Vương quốc Anh cho biết những lợi ích tiềm tàng của việc uống rượu liên quan đến tình trạng mất trí nhớ và nguy cơ mắc chứng mất trí vẫn chưa được xác nhận trong các thử nghiệm lâm sàng quy mô lớn.

Do vậy nếu bạn hiện không uống rượu, tốt hơn là không nên bắt đầu. Và nếu bạn uống, hãy cố gắng kiểm soát bản thân không nên uống quá nhiều. Việc uống nhiều rượu có thể có tác dụng ngược lại với trí nhớ và khiến bạn có nguy cơ mắc ung thư cùng các bệnh khác. 

2.7. Có nên dùng Biloba không?

Hiện nay Bạch quả (Ginkgo Biloba) được sử dụng rộng rãi ở Đức để chống lại chứng mất trí nhớ. Và nhiều người cũng xem chúng như thảo dược có lợi cho não bộ.

Theo Trung tâm Quốc gia về Sức khỏe Bổ sung và Tích hợp (NCCIH), trong khi một số nghiên cứu cho thấy bạch quả có thể giúp cải thiện một số triệu chứng của chứng mất trí nhớ, thì những phát hiện này không mang tính kết luận và các nghiên cứu khác lại có kết quả trái ngược nhau, cho thấy bạch quả không giúp ngăn ngừa chứng mất trí nhớ hoặc suy giảm nhận thức cũng như không ngăn ngừa chứng mất trí nhớ liên quan đến bệnh Alzheimer. NCCIH cũng lưu ý rằng ở những người khỏe mạnh, nghiên cứu không cho thấy bạch quả giúp tăng cường trí nhớ.

Mặc dù bạch quả thường được coi là an toàn khi dùng ở mức độ vừa phải, nhưng nó có thể gây ra một số tương tác tiêu cực nghiêm trọng với thuốc, vì vậy hãy trao đổi với bác sĩ trước khi dùng thực phẩm bổ sung này trong thời kỳ tiền mãn kinh hoặc bất kỳ thời điểm nào khác trong cuộc đời.

2.8. Kiểm soát căng thẳng

Một số tình huống căng thẳng trong cuộc sống thường xảy ra khi phụ nữ đang phải đối mặt với các triệu chứng mãn kinh. Ví dụ, việc chăm sóc cha mẹ già và cân bằng giữa công việc và trách nhiệm gia đình có thể là những tác nhân gây căng thẳng lớn đối với phụ nữ ở độ tuổi trung niên từ đó dẫn đến các vấn đề về mất trí nhớ.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng căng thẳng cấp tính có tác động tiêu cực đến trí nhớ cũng giống như căng thẳng mãn tính. Do đó, tìm ra những cách lành mạnh để quản lý căng thẳng trong cuộc sống có thể giúp cho trí nhớ của bạn nguyên vẹn. Hai lựa chọn là thiền và yoga hay các hoạt động khác, chẳng hạn như tập thể dục, dành thời gian ở ngoài trời và giao lưu với bạn bè cũng có thể giúp ích.

suy giảm trí nhớ tiền mãn kinh
Kiểm soát tốt căng thẳng có thể giúp cải thiện tình trạng suy giảm estrogen nội tiết tố hay quên (Nguồn ảnh: Getty Images)

3. Vai trò của các liệu pháp bổ trợ trực tiếp cho tế bào thần kinh đối với trí nhớ não bộ như thế nào?

Bên cạnh nội tiết tố estrogen, một số chất dinh dưỡng cũng cần thiết cho trí nhớ và sức khỏe não bộ. Não phụ thuộc vào glucose, chất béo thiết yếu và phospholipid. Một số vitamin B cũng rất cần thiết cho trí nhớ và hoạt động của não. Kẽm và magie cần thiết cho chức năng dẫn truyền thần kinh. Do đó, việc bổ sung một số chất dinh dưỡng nhất định vào chế độ ăn uống hàng ngày có thể giúp tăng cường khả năng tập trung, khả năng chú ý và cả trí nhớ ngắn hạn và dài hạn.

Vitamin nhóm B có vai trò quan trọng trong sản xuất năng lượng, quá trình trao đổi chất của tế bào và hoạt động lành mạnh của hệ thần kinh. Một loại vitamin thiết yếu đóng vai trò quan trọng đối với hoạt động lành mạnh của hệ thần kinh là vitamin B12, còn được gọi là cobalamin. Để duy trì sức khỏe não bộ và ngăn ngừa suy giảm nhận thức, vitamin này đặc biệt quan trọng. Myelin, một chất béo bao quanh các sợi thần kinh và cải thiện hiệu quả truyền tín hiệu của chúng, được sản xuất và phụ thuộc vào vitamin B12. Mất trí nhớ và các vấn đề nhận thức khác có thể là kết quả của tình trạng thiếu hụt vitamin B12 do sự phân hủy selen, gây tổn thương các dây thần kinh. Nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra mối liên hệ giữa sự suy giảm nhận thức của người lớn tuổi và tình trạng thiếu hụt vitamin B12. 

Bên cạnh đó, sức khỏe của não phụ thuộc vào vitamin B2 còn được gọi là riboflavin. Nó rất cần thiết cho cả quá trình tổng hợp năng lượng và hoạt động lành mạnh của hệ thần kinh. Chất chống oxy hóa glutathione, bảo vệ tế bào não khỏi stress oxy hóa, trở nên dễ dàng hơn với sự hỗ trợ của vitamin B2. Theo nghiên cứu, tình trạng thiếu vitamin B2 có liên quan đến tình trạng mất trí nhớ, lú lẫn và các vấn đề về sự chú ý. 

Các vitamin nhóm B ngoài B12 và B2 rất cần thiết để duy trì sức khỏe não bộ. Trong trường hợp các chất dẫn truyền thần kinh, là các chất hóa học truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh, vitamin B6 giúp sản xuất các chất này. Việc sản xuất DNA và sự phát triển của não phụ thuộc vào vitamin B9, còn được gọi là folate. Các vấn đề về nhận thức như mất trí nhớ, khó tập trung và các rối loạn tâm trạng như trầm cảm và lo âu có thể là kết quả của tình trạng thiếu hụt vitamin.

Qua đó chúng ta thấy được tầm quan trọng của vi chất đối với trí nhớ và sức khỏe của não bộ. Vì vậy, bổ sung vi chất là rất cần thiết và việc cung cấp qua đường truyền là cách nhanh và hiệu quả để giúp bạn cải thiện tình trạng suy giảm trí nhớ tiền mãn kinh.

Như vậy, suy giảm trí nhớ tiền mãn kinh hay suy giảm estrogen nội tiết tố hay quên là tình trạng phổ biến của chị em phụ nữ khi bước vào giai đoạn này. Điều này khiến nhiều người cảm thấy lo lắng, chán nản và buồn bã. Vì vậy, việc chủ động thực hiện các cách giúp cải thiện trí nhớ và phòng ngừa suy giảm trí nhớ khi bước vào giai đoạn tiền mãn kinh là điều cần thiết. 

Nguồn: healthline.com – health.harvard.edu – medanta.org

Nhận bản tin hàng tháng

Chúng tôi sẽ gửi cho bạn thông tin mới nhất để giúp bạn chủ động chăm sóc và quản lý sức khỏe của mình.

Thank you for subscribing to the newsletter.

Oops. Something went wrong. Please try again later.

Trần Thị Thuý Hiếu

Trần Thị Thuý Hiếu

Trong quá trình làm việc trong môi trường bệnh viện và tiếp xúc với bệnh nhân hằng ngày, tôi nhận thấy hiện nay người dân còn ít chủ động chăm sóc sức khỏe của bản thân dẫn đến tỷ lệ người mắc các bệnh lý mãn tính, các bệnh lý cơ xương khớp và nhiều bệnh lý khác vẫn còn tăng cao. Vì vậy, với nhiều năm kinh nghiệm trong chuyên môn về Đông Y và niềm yêu thích với viết lách, tôi mong muốn được chia sẻ các kiến thức y khoa có ích đến với mọi người nhằm giúp mọi người chủ động chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ tốt hơn. Việc chia sẻ các kiến thức chuẩn y khoa từ các chuyên gia, y văn, guideline..một cách đơn giản, gần gũi và dễ đọc cũng như dễ thực hiện nhằm nâng cao sức khoẻ chung của cộng đồng là niềm vui cũng như sở thích của những người nhân viên y tế như tôi.

Bình luận

Hãy cho chúng tôi biết ý kiến của bạn

Có Thể Bạn Quan Tâm