Tiến sĩ, Bác sĩ Harvard Aditi Nerukar giải thích cách điều chỉnh lại phản ứng căng thẳng của não để sống một cuộc sống kiên cường hơn.
Bác sĩ Harvard Aditi Nerurkar đã làm việc 80 giờ một tuần, và bất chấp những gì cô ấy tự nhủ về khả năng phục hồi, sự căng thẳng đang gây ra hậu quả nặng nề. Cô giải thích tại sao có hai loại căng thẳng khác nhau, được đặt tên một cách khéo léo là “thích ứng” và “không thích ứng”. Nhưng làm thế nào bạn có thể nhận ra sự khác biệt giữa hai điều này?
Trong video trên kênh youtube Big Think với hơn 7.5 triệu lượt theo dõi, Tiến sĩ Nerukar giải thích rằng căng thẳng lành mạnh, thích ứng sẽ đưa cuộc sống của bạn tiến về phía trước, trong khi căng thẳng không lành mạnh, không thích ứng sẽ khiến bạn suy sụp và làm giảm năng suất của bạn. Khi gặp căng thẳng không thích nghi, bạn có thể thấy mình rơi gần đến mức kiệt sức hoặc hoàn toàn ngừng hoạt động. Để chống lại những hậu quả này, Tiến sĩ Neurkar đưa ra hai phương pháp dễ dàng thực hiện được để thiết lập lại bộ não của bạn trong những tình huống căng thẳng cao độ.
Stress: Hail loại hoàn toàn khác nhau
Không phải tất cả stress đều giống nhau. Theo khoa học, stress được chia thành hai loại:
- Stress thích nghi (Adaptive stress): Là loại stress lành mạnh, thúc đẩy cuộc sống tiến về phía trước, như khi bạn nhận được một công việc mới, một thăng chức, hoặc đang yêu.
- Stress bất lợi (Maladaptive Stress): Xảy ra khi áp lực trở nên quá tải, không kiểm soát được và gây hại cho não bộ cũng như cơ thể.
Dưới áp lực bình thường, não bộ được điều khiển bởi vùng vỏ trước trán (prefrontal cortex) – nơi xử lý tư duy chiến lược, lập kế hoạch, và tổ chức. Tuy nhiên, trong trạng thái stress cao độ, não bộ lại bị chi phối bởi hạch hạnh nhân (amygdala) – trung tâm điều khiển phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy”.
Trong cuộc sống hiện đại, các “con hổ” không còn là mối đe dọa trực tiếp như ngày xưa, nhưng lại biến thành các áp lực kéo dài như hóa đơn, công việc, hay trách nhiệm làm cha mẹ. Những căng thẳng này khiến hạch hạnh nhân hoạt động liên tục, dẫn đến stress mãn tính.
Làm thế nào để ‘cài đặt’ lại stress?
Đối mặt với stress và sự kiệt sức không đồng nghĩa với việc phải thay đổi toàn bộ cuộc sống. Dưới đây là hai cách đơn giản để bạn bắt đầu:
1. Bài tập thở
Hơi thở là cầu nối giữa cơ thể và tâm trí, đồng thời là một trong những cách dễ dàng nhất để giảm stress. Thử bài tập “Dừng lại, hít thở, và hiện diện”:
- Dừng lại: Tạm ngừng mọi thứ bạn đang làm.
- Hít thở: Thở sâu vào và ra.
- Hiện diện: Tập trung vào khoảnh khắc hiện tại.
Bài tập này giúp bạn thoát khỏi những lo lắng tương lai và quay trở lại hiện tại – nơi bạn có thể kiểm soát được.
2. Thực hành lòng biết ơn
Viết ra 5 điều bạn biết ơn mỗi ngày và lý do tại sao. Lòng biết ơn giúp bạn tái định khung suy nghĩ, chuyển từ tư duy tiêu cực sang tích cực. Nghiên cứu cho thấy, thực hành biết ơn trong 30, 60, và 90 ngày có thể cải thiện tâm trạng, giảm stress, và tăng cường sức bền tinh thần.
Bạn có thể thay đổi
Nghiên cứu về neuroplasticity (tính linh hoạt của não bộ) chỉ ra rằng não bộ không phải là thứ cố định từ khi sinh ra. Bạn hoàn toàn có thể tái tạo các mạch não mới để quản lý stress và kiệt sức.
Học cách đối phó với stress cũng giống như học đi xe đạp – đó là một kỹ năng có thể rèn luyện. Bạn có thể huấn luyện bản thân để giảm stress và xây dựng sự kiên cường.
Hãy nhớ: Bạn không hề đơn độc, và stress không phải lỗi của bạn. Thay vào đó, hãy biến nó thành động lực để sống một cuộc đời tốt đẹp hơn! Cho dù bạn đang tìm kiếm một công việc đòi hỏi khắt khe, cân bằng nhiều vai trò trong cuộc sống hay chỉ đơn giản là tìm cách cải thiện khả năng quản lý căng thẳng của mình, thông tin này có thể giúp bạn phát triển mà không ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn. Hãy nhớ sống chậm lại, hít thở sâu và thường xuyên kiểm tra bản thân để đảm bảo căng thẳng của bạn vẫn ở mức lành mạnh và có thể kiểm soát được.
Xem đầy đủ nội dung video TẠI ĐÂY.
Đọc thêm:
