Có phải ăn uống lành mạnh bảo vệ thận?

Khi bị bệnh thận, cơ thể của bạn sẽ không thể loại bỏ chất thải tốt như trước đây và gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe. Một chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp thận của bạn khỏe mạnh hơn và làm chậm quá trình tổn thương thận. Hãy cùng nhau tìm hiểu cách ăn uống lành mạnh bảo vệ thận qua bài viết sau đây.

1. Chế độ ăn ảnh hưởng thế nào tới sức khỏe của thận?

Bệnh thận là một trong những bệnh lý phổ biến hiện nay gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh cũng như gây ra nhiều gánh nặng đối với ngành y tế và kinh tế thế giới. Bên cạnh việc dùng thuốc, thay đổi lối sống thì việc ăn uống để thận khỏe mạnh cũng là điều rất cần thiết. Trước khi tìm hiểu ăn và uống gì tốt cho thận hay cách ăn uống bảo vệ thận, chúng ta cùng tìm hiểu xem chế độ ăn uống ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe của thận.

Chế độ ăn không kiểm soát tốt có thể gây ảnh hưởng đến chức năng của thận. Việc ăn quá nhiều muối có liên quan đến huyết áp cao và bệnh tim, có thể gây hại cho thận của bạn. Bên cạnh đó, chế độ ăn nhiều protein, chất béo ngọt, thức ăn chứa nhiều đường sẽ làm tăng nguy cơ các bệnh lý tim mạch, tiểu đường và bệnh thận. 

Ngược lại, chế độ ăn uống lành mạnh bảo vệ thận sẽ giúp bạn phòng ngừa và kiểm soát bệnh thận và làm chậm quá trình tổn thương thận. Cách ăn uống để thận khỏe mạnh sẽ giúp ngăn chặn một số khoáng chất tích tụ trong cơ thể bạn, điều này rất quan trọng vì thận của bạn không hoạt động tốt để loại bỏ các chất thải ra khỏi cơ thể. 

Cách ăn uống bảo vệ thận cũng có thể giúp ngăn ngừa các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác và kiểm soát huyết áp cao cũng như bệnh tiểu đường , từ đó ngăn ngừa bệnh thận trở nên trầm trọng hơn. Nó cũng đảm bảo rằng bạn nhận được sự cân bằng dinh dưỡng phù hợp để giúp bạn: 

• Có năng lượng để thực hiện các công việc hàng ngày của bạn
• Ngăn ngừa nhiễm trùng
• Xây dựng cơ bắp
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh 

2. Gợi ý chế độ ăn uống lành mạnh bảo vệ thận

Sau khi tìm hiểu lợi ích của chế độ ăn uống để thận khỏe mạnh, chúng ta cùng tìm hiểu xem nên ăn uống gì để tốt cho thận qua phần sau đây. 

2.1. Chọn và chế biến thực phẩm có ít muối và natri

Chế độ ăn uống hạn chế muối sẽ giúp kiểm soát huyết áp của bạn và cải thiện bệnh thận. Đây là một trong các cách ăn uống bảo vệ thận bạn nên áp dụng. Để hạn chế muối trong chế độ ăn, bạn nên làm những điều sau:

• Thường xuyên mua thực phẩm tươi. Nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn hoặc đóng gói, thức ăn được phơi khô chứa nhiều muối, có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của thận.
• Nấu thức ăn từ nguyên liệu tươi thay vì ăn thức ăn chế biến sẵn, thức ăn nhanh, bữa tối đông lạnh và thức ăn đóng hộp có hàm lượng natri cao hơn. Bạn có kiểm soát được thành phần cũng như gia vị được cho vào thức ăn nếu bạn tự nấu ăn. 
• Sử dụng gia vị, thảo mộc và gia vị không chứa natri thay cho muối.
• Kiểm tra natri trên nhãn thông tin dinh dưỡng của bao bì thực phẩm. Giá trị hàng ngày từ 20 phần trăm trở lên có nghĩa là thực phẩm có hàm lượng natri cao. Hãy tìm nhãn thực phẩm có những từ như không chứa natri hoặc không có muối; hoặc ít, giảm hoặc không có muối hoặc natri; hoặc không muối hoặc ít muối.
• Rửa sạch rau, đậu, thịt và cá đóng hộp bằng nước trước khi ăn.

2.2. Ăn đúng lượng và đúng loại protein

Thận của bạn sẽ loại bỏ chất thải tạo ra sau quá trình sử dụng protein của cơ thể. Ăn nhiều protein hơn mức bạn cần có thể khiến thận của bạn phải làm việc nhiều hơn. Vì vậy, hãy hạn chế protein trong chế độ ăn uống lành mạnh bảo vệ thận của bạn. Bạn hãy ăn một lượng nhỏ thực phẩm có chứa protein có nguồn gốc từ thực vật và động vật. 

Thực phẩm giàu protein động vật bạn có thể sử dụng bao gồm thịt gà, cá, thịt nạc, trứng, sữa. Hãy sử dụng một phần thịt gà, cá hoặc thịt nấu chín có kích thước khoảng 2 đến 3 ounce hoặc bằng kích thước của một bộ bài. Một phần thực phẩm từ sữa là ½ cốc sữa hoặc sữa chua, hoặc một lát phô mai.

Thực phẩm giàu protein thực vật bao gồm các loại đậu, các loại hạt, ngũ cốc. Một phần đậu nấu chín là khoảng ½ cốc, và một phần hạt là ¼ cốc. Một phần bánh mì là một lát duy nhất, và một phần cơm nấu chín hoặc mì nấu chín là ½ cốc.

2.3. Chọn thực phẩm tốt cho tim mạch

Việc chọn thực phẩm tốt cho tim mạch sẽ giúp ngăn ngừa chất béo tích tụ trong mạch máu , tim và thận của bạn. Để hạn chế dầu mỡ trong chế độ ăn, bạn có thể thực hiện các cách sau:

• Nướng, quay, luộc, rang hoặc xào thực phẩm thay vì chiên ngập dầu.
• Hãy dùng một lượng vừa dầu nấu ăn bằng bình xịt thay vì đổ trực tiếp và hãy sử dụng một lượng nhỏ dầu ô liu thay vì bơ.
• Cắt bỏ mỡ trong thịt và bỏ da gia cầm trước khi ăn.
• Hạn chế sử dụng thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa trong chế độ ăn.

Nếu bạn thắc mắc rằng ăn và uống gì tốt cho thận, thì việc bổ sung một số thực phẩm tốt cho tim mạch cũng đem lại lợi ích cho sức khỏe cho thận của bạn. Một số thực phẩm tốt cho tim mạch bao gồm: các loại thịt nạc như thịt thăn hoặc thịt tròn, gia cầm không có da, cá, các loại đậu, rau xanh, trái cây, sữa, sữa chua và phô mai ít béo hoặc không béo.

2.4. Chọn thực phẩm và đồ uống có ít phốt pho

Khi bạn bị bệnh thận mạn, phốt pho có thể tích tụ trong máu của bạn. Nồng độ phốt pho cao trong máu sẽ làm giảm lượng canxi trong xương khiến xương của bạn mỏng, yếu và dễ gãy hơn. Nồng độ phốt pho cao trong máu của bạn cũng có thể gây ngứa da, đau xương và khớp.

Thực phẩm ít phốt pho bao gồm trái cây và rau quả tươi, bánh mì, mì ống, gạo, sữa gạo, ngũ cốc ngô và gạo, nước ngọt, nước giải khát có ga màu nhạt, chẳng hạn như nước chanh, chanh dây hoặc trà đá tự làm.

2.5. Chọn thực phẩm có lượng kali phù hợp

Thận bị tổn thương sẽ khiến kali tích tụ trong máu của bạn, có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng về tim và hoạt động của cơ bắp. Lựa chọn thực phẩm và đồ uống của bạn có thể giúp bạn giảm nồng độ kali trong cơ thể.

Thực phẩm ít kali bao gồm quả táo, đào, cà rốt, đậu xanh, bánh mì trắng và mì ống, cơm trắng, cơm nấu chín và ngũ cốc lúa mì, bột yến mạch, nước ép táo, nho hoặc nam việt quất.

Thực phẩm có hàm lượng kali cao hơn bao gồm cam, chuối và nước cam, khoai tây, cà chua, gạo lứt, ngũ cốc cám, thực phẩm từ sữa, bánh mì và mì ống nguyên cám, đậu và các loại hạt.

3. Các thực phẩm cần tránh trong chế độ ăn uống để thận khỏe mạnh

Sau khi tìm hiểu nên ăn uống gì để tốt cho thận, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu các thực phẩm cần tránh trong chế độ ăn để phòng ngừa và cải thiện bệnh thận. Loại bỏ hoặc hạn chế 5 loại thực phẩm này khỏi chế độ ăn hàng ngày của bạn để giữ cho thận khỏe mạnh:

3.1. Nước ngọt

Nước ngọt không cung cấp lợi ích dinh dưỡng và chứa nhiều đường, có thể là đường tự nhiên hoặc đường hóa học. Điều này sẽ khiến có nhiều lượng calo dư thừa trong chế độ ăn uống của bạn và cuối cùng có thể dẫn đến tăng cân không mong muốn. Các nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa nước ngọt với các tình trạng như loãng xương, bệnh thận, hội chứng chuyển hóa và các vấn đề về răng. 

Nước ngọt ăn kiêng có thể ít calo hơn, nhưng vẫn không cung cấp giá trị dinh dưỡng và thường chứa các chất phụ gia, bao gồm chất tạo ngọt nhân tạo. Bỏ qua nước ngọt và thay vào đó là nước lọc. Nếu bạn không thích vị của nước lọc, hãy thêm một hoặc hai lát trái cây tươi để tăng thêm hương vị.

3.2. Thịt nguội chế biến

Loại bỏ các loại thịt nguội như bologna và giăm bông khỏi chế độ ăn của bạn. Thịt chế biến có thể là nguồn natri và nitrat đáng kể, có liên quan đến ung thư. Chọn thịt nạc hơn như gà tây hoặc gà nướng tươi và luôn chọn loại thịt ít natri, ít nitrat.

3.3. Bơ

Bơ được làm từ mỡ động vật và chứa cholesterol, calo và hàm lượng chất béo bão hòa cao. Bơ thực vật được làm từ dầu thực vật và mặc dù chúng có nhiều chất béo tốt hơn so với bơ động vật, nhưng chúng cũng có chứa chất béo chuyển hóa. Vì vậy, bơ thực vật cũng có thể không phải là lựa chọn tốt cho sức khoẻ nếu bạn dùng thường xuyên. Khi có thể, hãy sử dụng dầu hạt cải hoặc dầu ô liu thay thế. Nếu bạn chọn bơ phết, hãy chọn loại ít calo và chất béo bão hòa hơn và không chứa chất béo chuyển hóa.

3.4. Mayonnaise

Một thìa mayonnaise chứa tới 103 calo. Không chỉ chứa nhiều calo, nó còn chứa hàm lượng chất béo bão hòa cao. Có nhiều loại mayonnaise ít calo và không béo trên thị trường, nhưng chúng thường chứa nhiều natri và đường hơn, và có thể chứa các chất phụ gia khác. Một sự thay thế lành mạnh hơn là thay thế mayonnaise của bạn bằng sữa chua Hy Lạp không béo, có nhiều protein và trộn đều để kết dính salad.

3.5. Thức ăn đông lạnh, thức ăn chế biến sẵn 

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng thực phẩm chế biến có thể góp phần gây ra bệnh tiểu đường loại 2 và các bữa ăn đông lạnh hoặc chế biến sẵn như pizza đông lạnh và bữa tối dùng lò vi sóng thường được chế biến rất nhiều. Quá trình chế biến nhiều có thể có nghĩa là ẩn chứa đường, natri và chất béo. Hãy tìm những loại thức ăn ít natri hoặc không thêm natri và tránh các bữa ăn đông lạnh có thêm đường, chất độn hoặc bất kỳ chất phụ gia nào khác. Cân bằng bữa ăn bằng cách thêm trái cây và rau tươi nếu chúng không có trong bữa ăn đông lạnh.

Bệnh thận là một bệnh mãn tính phổ biến và là một trong các bệnh có tỷ lệ tử vong hàng đầu hiện nay ở nước ta. Vì vậy, nếu bạn đang mắc bệnh thận, bạn cần quan tâm tìm hiểu các giải pháp phù hợp để được điều trị bệnh sớm. Bên cạnh đó, bạn hãy thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh bảo vệ thận từ sớm nhằm phòng ngừa bệnh, nâng cao sức khoẻ và tuổi thọ cho bản thân. 

Tài liệu tham khảo: Kidney.org, Niddk.nih.gov, Kidneyfund.org