Làm sao để chống nguy cơ lão hoá giác mạc?

Giác mạc đóng vai trò quan trọng trong việc khúc xạ ánh sáng vào võng mạc, giúp chúng ta nhìn rõ hơn. Lão hóa giác mạc là tình trạng giác mạc – phần trong suốt của mắt nằm phía trước đồng tử và mống mắt, trải qua những thay đổi theo tuổi tác. Vậy làm sao để chống nguy cơ lão hoá giác mạc?

1. Lão hóa giác mạc là gì và nó xảy ra khi nào?

Trước khi tìm hiểu về cách chống nguy cơ cho lão hoá giác mạc thì chúng ta hãy cùng tìm hiểu lão hóa giác mạc là gì và vì sao nó xảy ra.

1.1. Lão hóa giác mạc là gì?

Lão hóa giác mạc là tình trạng giác mạc – phần trong suốt của mắt nằm phía trước đồng tử và mống mắt, trải qua những thay đổi theo tuổi tác. Khi thoái hóa giác mạc các vấn đề có thể xảy ra bao gồm:

• Sự thay đổi về hình dạng: Giác mạc có thể trở nên kém dẻo dai và ít đàn hồi hơn, dẫn đến việc hình dạng của nó bị thay đổi. Điều này có thể gây ra vấn đề về thị lực, chẳng hạn như tăng cường độ cận thị, viễn thị hoặc loạn thị.
• Sự suy giảm trong khả năng làm việc của tế bào: Các tế bào của giác mạc có thể suy yếu theo thời gian, dẫn đến tình trạng giảm khả năng tự sửa chữa và bảo vệ giác mạc khỏi tổn thương.
• Sự tích tụ của các chất lạ: Trong quá trình lão hóa, các chất lạ hoặc chất cặn bã có thể tích tụ trong giác mạc, ảnh hưởng đến chất lượng và sự rõ nét của thị lực.
• Khô mắt: Lão hóa có thể làm giảm sản xuất nước mắt, dẫn đến tình trạng khô mắt và làm giác mạc dễ bị kích thích hơn.

1.2. Lão hóa giác mạc xảy ra khi nào? 

Lão hóa giác mạc thường bắt đầu xảy ra ở tuổi trung niên và tiếp tục tiến triển theo tuổi tác. Tuy nhiên, độ tuổi cụ thể mà bạn bắt đầu trải qua lão hóa giác mạc có thể khác nhau tùy thuộc vào nhiều yếu tố cá nhân, bao gồm di truyền, lối sống và tình trạng sức khỏe tổng quát. Dưới đây là một số mốc thời gian quan trọng liên quan đến lão hóa giác mạc:

• Tuổi 40-50: Những dấu hiệu đầu tiên của lão hóa giác mạc thường xuất hiện trong khoảng thời gian này. Một số người có thể bắt đầu gặp khó khăn trong việc nhìn gần – một tình trạng gọi là presbyopia, do sự giảm khả năng linh hoạt của thấu kính và sự thay đổi trong giác mạc.
• Tuổi 50 – 60: Trong giai đoạn này, giác mạc có thể trở nên kém đàn hồi hơn và dễ bị tổn thương hơn. Sự thay đổi trong cấu trúc của giác mạc và giảm sản xuất nước mắt có thể dẫn đến các vấn đề như khô mắt và giảm chất lượng thị lực.
• Trên 60 tuổi: Lão hóa giác mạc có thể trở nên rõ ràng hơn với sự gia tăng các dấu hiệu như sự tích tụ của các chất lạ trong giác mạc, giảm khả năng khúc xạ ánh sáng và sự tăng cường của các bệnh lý giác mạc như bệnh Fuchs’ dystrophy hoặc keratoconus.

Dù lão hóa giác mạc là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa, việc kiểm tra sức khỏe mắt định kỳ là rất quan trọng để phát hiện và quản lý các vấn đề liên quan đến giác mạc. 

2. Dấu hiệu lão hóa giác mạc?

Nhận biết được các dấu hiệu lão hóa mắt sẽ giúp bạn sớm có cơ hội được thăm khám và điều trị kịp thời. Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp của lão hóa mắt: 

2.1. Khó đọc chữ nhỏ

Sau tuổi 40, hiện tượng lão thị trở nên phổ biến, khiến việc thực hiện các hoạt động gần như đọc sách hoặc may vá trở nên khó khăn. Kính đọc sách, kính áp tròng và phẫu thuật khúc xạ có thể giúp cải thiện tình trạng này. Ngoài ra, một số loại thuốc nhỏ mắt mới cũng có thể hỗ trợ trong việc cải thiện thị lực gần do lão thị.

2.2. Khó nhìn vào ban đêm

Người cao tuổi thường gặp khó khăn trong việc điều chỉnh và tập trung trong điều kiện ánh sáng yếu. Các tế bào que của mắt, chịu trách nhiệm cho thị lực trong điều kiện ánh sáng thấp, suy yếu theo tuổi tác. Điều này làm cho việc lái xe vào ban đêm hoặc trong điều kiện thời tiết xấu trở nên khó khăn hơn. Cục Quản lý An toàn Giao thông Quốc gia khuyến cáo người cao tuổi chỉ nên lái xe vào ban ngày.

2.3. Mắt khô

Khi tuổi tác tăng, sự tiết nước mắt giảm dẫn đến tình trạng khô mắt, đặc biệt phổ biến ở phụ nữ đã mãn kinh. Bác sĩ chuyên khoa Mắt có thể đề xuất các phương pháp điều trị khô mắt hiệu quả.

2.4. Mí mắt đỏ, sưng

Một dấu hiệu lão hóa giác mạc phổ biến là viêm ở mí mắt, chúng thường xảy ra do thay đổi hormone theo tuổi tác. Triệu chứng bao gồm mắt đỏ, sưng, đóng vảy quanh lông mi hoặc cảm giác đau nhức.

2.5. Đốm hoặc vật thể trôi nổi trong tầm nhìn

Chất thủy tinh thể trong mắt có thể dày lên hoặc co lại khi tuổi tác tăng, dẫn đến sự hình thành các cục gel nhỏ gây ra các vật thể trôi nổi trong tầm nhìn. Tình trạng này thường vô hại, nhưng nếu số lượng vật thể trôi nổi đột ngột tăng, bạn nên thảo luận với bác sĩ chuyên khoa. 

2.6. Những tia sáng

Thỉnh thoảng nhìn thấy những tia sáng có thể là dấu hiệu lão hóa giác mạc, do dịch kính cọ xát hoặc kéo võng mạc. Nếu bạn nhận thấy sự gia tăng đột ngột về số lượng tia sáng, hãy thảo luận với bác sĩ chuyên khoa Mắt để được điều trị.

2.7. Độ nhạy sáng

Người cao tuổi mắc một số bệnh về mắt có thể trở nên nhạy cảm hơn với ánh sáng chói. Để giảm sự khó chịu này có thể gây ra, bạn cần: 

• Điều chỉnh ánh sáng xung quanh nhà,
• Sử dụng kính râm và mũ rộng vành khi ra ngoài trời,
• Sử dụng bộ lọc màn hình mờ trên các thiết bị kỹ thuật số.

2.8. Đục thủy tinh thể

Một nửa số người Mỹ trên 75 tuổi bị đục thủy tinh thể, tình trạng làm mờ thấu kính bên trong mắt và gây khó khăn trong việc nhìn các vật xung quanh. 

2.9. Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD)

AMD là một bệnh về mắt phổ biến ở người trên 50 tuổi. Bệnh nhân có thể không nhận thấy triệu chứng trong giai đoạn đầu, nhưng thị lực trung tâm sẽ suy giảm theo thời gian. Phương pháp điều trị phụ thuộc vào loại thoái hóa điểm vàng do tuổi tác.

2.10. Bệnh tăng nhãn áp

Bệnh tăng nhãn áp có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến hơn ở người cao tuổi. Bệnh này làm tổn thương dây thần kinh thị giác và có thể dẫn đến mù lòa nếu không được điều trị sớm. Khám mắt định kỳ là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân khỏi tình trạng mất thị lực.

2.11. Bệnh mắt do tiểu đường

Bệnh võng mạc tiểu đường là nguyên nhân hàng đầu gây mất thị lực ở người lớn, do lượng đường trong máu cao làm hỏng các mạch máu trong võng mạc.

2.12. Ung thư mắt

U hắc tố mắt, mặc dù hiếm gặp là loại ung thư mắt phổ biến nhất và thường gặp hơn ở người lớn tuổi. Các triệu chứng ban đầu thường không rõ ràng, vì vậy việc khám mắt định kỳ rất quan trọng để phát hiện sớm. Chẩn đoán u hắc tố mắt thường bắt đầu bằng một kỳ khám mắt giãn đồng tử.

2.13. Té ngã có thể gây thương tích đe dọa thị lực

Nguy cơ té ngã tăng lên theo tuổi tác do sự thay đổi về cân bằng và thị lực. Té ngã có thể dẫn đến chấn thương nghiêm trọng, bao gồm cả chấn thương mắt. 

2.14. Ngủ kém

Nghiên cứu cho thấy mắt chúng ta hấp thụ ít ánh sáng xanh hơn khi già đi, dẫn đến việc cơ thể sản xuất ít melatonin hơn và làm gián đoạn chu kỳ ngủ-thức bình thường. Các vấn đề về giấc ngủ cũng thường gặp ở người mắc bệnh tăng nhãn áp và bệnh mắt do tiểu đường.

3. Làm sao để chống nguy cơ lão hoá giác mạc?

Lão hóa giác mạc không chỉ gây ra những ảnh hưởng cho sức khỏe mà còn làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Vậy làm sao để chống nguy cơ lão hoá giác mạc? Dưới đây là một số cách được đề xuất:

3.1. Bảo vệ mắt khỏi tia UV

Tiếp xúc kéo dài với tia cực tím (UV) từ mặt trời có thể gây hại cho giác mạc, dẫn đến các vấn đề như viêm giác mạc do ánh nắng mặt trời (cháy nắng giác mạc) và làm tăng nguy cơ phát triển các khối u như mộng thịt và pingueculae. Để bảo vệ mắt, bạn hãy đeo kính râm có khả năng chặn 100% tia UV và đội mũ có vành khi ra ngoài. Bên cạnh đó, bạn hãy lựa chọn kính mắt chất lượng cao để giúp bảo vệ giác mạc khỏi tác hại của tia UV, đồng thời duy trì sức khỏe mắt của bạn.

3.2. Chăm sóc kính áp tròng đúng cách

Kính áp tròng không chỉ làm tăng độ rõ nét cho thị giác mà còn mang đến rất nhiều sự tiện lợi. Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng và bảo quản không đúng cách có thể dẫn đến nhiễm trùng giác mạc, nguy hiểm hơn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng khác. 

Bạn hãy luôn rửa tay trước khi tiếp xúc với kính áp tròng, đồng thời làm sạch và thay kính theo đúng hướng dẫn, tránh ngủ khi đeo kính trừ khi bác sĩ nhãn khoa chỉ định. Ngoài ra, hãy thay hộp đựng kính áp tròng mỗi ba tháng và tránh tiếp xúc với nước (như khi bơi lội hoặc tắm) có thể giảm nguy cơ nhiễm trùng.

3.3. Duy trì chế độ ăn uống bổ dưỡng

Chế độ ăn uống cân bằng không chỉ mang đến những lợi ích cho sức khỏe tổng thể mà còn rất quan trọng cho đôi mắt của bạn. Các loại citamin A, vitamin C, axit béo omega-3, cùng các chất chống oxy hóa đều hỗ trợ sức khỏe giác mạc và giúp phòng ngừa bệnh tật. Hãy tích hợp các loại thực phẩm như rau xanh, cà rốt, cá và các loại hạt vào chế độ ăn uống của bạn để nuôi dưỡng giác mạc và cải thiện sức khỏe mắt.

3.4. Ưu tiên vệ sinh và an toàn cho mắt

Vệ sinh hàng ngày và đảm bảo sự an toàn tại nơi làm việc đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa các bệnh về giác mạc. Bạn hãy thường xuyên làm sạch vùng quanh mắt bằng các sản phẩm vệ sinh phù hợp để loại bỏ bụi bẩn và chất gây dị ứng có thể gây kích ứng hoặc nhiễm trùng. Nếu bạn làm việc trong môi trường có nguy cơ cao về chấn thương mắt thì hãy luôn đeo kính bảo vệ mắt. Việc bảo vệ mắt khỏi các hạt nhỏ, hóa chất hoặc chấn thương vật lý là rất quan trọng để tránh trầy xước giác mạc hoặc các tổn thương nghiêm trọng khác.

3.5. Khám mắt định kỳ và phát hiện sớm

Khám mắt định kỳ là rất quan trọng để phòng ngừa lão hóa giác mạc. Những cuộc kiểm tra này giúp bác sĩ nhãn khoa phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh hoặc tổn thương mà bạn có thể không nhận thấy. Phát hiện sớm cho phép điều trị kịp thời, ngăn ngừa tổn thương thêm và duy trì thị lực khỏe mạnh. 

Lão hóa giác mạc có thể đe dọa nghiêm trọng đến thị lực của bạn, nhưng với các biện pháp phòng ngừa thích hợp, tác động của chúng có thể được giảm thiểu. Bằng cách bảo vệ mắt khỏi tia UV, chăm sóc kính áp tròng đúng cách, duy trì chế độ ăn uống bổ dưỡng, tuân thủ vệ sinh và an toàn cho mắt, cùng với việc khám mắt thường xuyên, bạn có thể giảm đáng kể nguy cơ bị mắc các bệnh về mắt nói chung và lão hóa giác mạc nói riêng.

Hãy nhớ rằng, đôi mắt của bạn là không thể thay thế và việc chủ động bảo vệ chúng là rất quan trọng. 

Tài liệu tham khảo: Aao.org, Myoptometristcalgary.ca, My.clevelandclinic.org