/Sống khỏe và trường thọ/Chống lão hóa/Cách cải thiện giấc ngủ cho người bệnh

Cách cải thiện giấc ngủ cho người bệnh

Một trong những vấn đề mà người bệnh thường gặp phải trong quá trình điều chỉ bệnh là các vấn đề về giấc ngủ. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do tình trạng bệnh lý mắc phải, sử dụng thuốc hoặc tâm lý lo lắng. Việc biết được nguyên nhân gây ra tình trạng khó ngủ và các cách cải thiện giấc ngủ cho bệnh nhân giúp nâng cao hiệu quả điều trị cũng như cải thiện chất lượng cuộc sống. 

1. Vì sao người bệnh dễ bị rối loạn giấc ngủ?

Để xác định được cách chăm sóc giấc ngủ cho bệnh nhân, chúng ta cần biết nguyên nhân gây ra tình trạng mất ngủ của họ. Một số người gặp khó khăn khi ngủ trong thời gian nằm điều trị tại bệnh viện. Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra những thay đổi trong thói quen ngủ bình thường bao gồm các yếu tố sinh lý, tâm lý và tình trạng bệnh lý cụ thể của từng người. Một số nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng khó ngủ đối với người bệnh, bao gồm: 

  • Yếu tố tâm lý:
    • Căng thẳng và lo âu: Các vấn đề liên quan đến lo âu, căng thẳng về tình trạng bệnh hoặc trầm cảm có thể làm gián đoạn giấc ngủ. Tâm lý không yên ổn có thể dẫn đến khó để bắt đầu giấc ngủ hoặc giấc ngủ không sâu.
    • Trầm cảm: Trầm cảm có thể gây ra các rối loạn giấc ngủ, bao gồm ngủ quá nhiều hoặc mất ngủ.
  • Yếu tố sinh lý:
    • Cảm giác đau đớn hoặc khó chịu: Các bệnh lý gây ra tình trạng đau đớn như viêm khớp hoặc các vấn đề cơ xương khớp, có thể làm khó chịu khi nằm xuống và làm gián đoạn giấc ngủ.
    • Sự thay đổi hormone: Sự thay đổi hormone trong cơ thể như phụ nữ ở giai đoạn mãn kinh, có thể gây ra mất ngủ hoặc giấc ngủ không sâu.
  • Các bệnh lý nền mắc phải:
    • Bệnh lý liên quan đến hô hấp: Các bệnh lý về hô hấp như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, hen suyễn hoặc hội chứng ngưng thở khi ngủ có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ do những bệnh lý này thường gây ra khó thở về đêm.
    • Bệnh lý liên quan đến tim mạch: Các vấn đề về tim mạch như suy tim gây ra khó thở nhiều về đêm có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và gây ra tình trạng ngủ không sâu hoặc thường xuyên thức dậy nhiều lần trong đêm.
    • Bệnh lý liên quan đến tiêu hóa: Các vấn đề tiêu hóa như trào ngược dạ dày thực quản có thể có cảm giác đau tức, trào ngược khó chịu về đêm làm gián đoạn giấc ngủ.
  • Tác dụng không mong muốn của một số loại thuốc thường dùng: Một số loại thuốc có thể gây ra tác dụng không mong muốn bao gồm mất ngủ, ngủ không sâu hoặc giấc ngủ bị gián đoạn về giữa đêm.
  • Rối loạn chu kỳ giấc ngủ và thức:
    • Thay đổi múi giờ: Những người thường xuyên thay đổi múi giờ, như người đi du lịch quốc tế hoặc đi công tác nước ngoài thường xuyên có thể gặp khó khăn trong việc duy trì chu kỳ giấc ngủ bình thường.
    • Làm việc theo ca và theo tua: Công việc theo ca hoặc công việc đêm có thể làm rối loạn nhịp sinh học của cơ thể dẫn đến nhiều khó khăn trong việc đi ngủ vào ban đêm như người bình thường khác.
  • Lối sống và thói quen:
    • Thiếu hoạt động thể chất: Lối sống ít vận động có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ, dẫn đến khó ngủ về đêm.
    • Sử dụng các loại thiết bị điện tử trước khi đi ngủ: Ánh sáng xanh từ màn hình thiết bị điện tử thông tin như điện thoại, máy tính bảng, có thể làm giảm sự sản xuất melatonin- một loại hormone có tác dụng giúp điều chỉnh giấc ngủ.
  • Các yếu tố khác như yếu tố di truyền: Một số bằng chứng gần đây đã cho thấy yếu tố di truyền có thể đóng vai trò trong việc dễ mắc phải các chứng liên quan đến rối loạn giấc ngủ.
  • Yếu tố liên quan đến môi trường nơi điều trị bệnh: Ánh sáng trong phòng bệnh có thể quá sáng vào ban đêm hoặc quá tối vào ban ngày. Việc điều trị và kiểm tra vào ban đêm của các nhân viên y tế có thể khiến bạn tỉnh giấc và mất ngủ sau đó. 

Việc cải thiện giấc ngủ cho bệnh nhân thường đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện, bao gồm việc điều chỉnh lối sống, thay đổi thói quen sinh hoạt hoặc cần các phương pháp điều trị chuyên sâu. Nếu tình trạng rối loạn giấc ngủ kéo dài hoặc nghiêm trọng thì cần đi khám hoặc nhờ sự tư vấn từ bác sĩ.

cải thiện giấc ngủ cho người bệnh
Lối sống ít vận động có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ, dẫn đến khó ngủ về đêm

2. Các vấn đề giấc ngủ nào người bệnh dễ mắc phải?

Người bệnh có thể gặp phải nhiều vấn đề liên quan đến giấc ngủ tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe cụ thể của từng người cụ thể. Dưới đây là một số vấn đề giấc ngủ phổ biến mà người bệnh dễ mắc phải:

  • Mất ngủ (Insomnia): Đây là tình trạng khó để bắt đầu giấc ngủ hoặc duy trì giấc ngủ, thường gặp ở những người mắc bệnh mãn tính như rối loạn lo âu, trầm cảm hoặc một số bệnh lý liên quan đến tim mạch và hô hấp.
  • Hội chứng ngưng thở khi ngủ (Sleep Apnea): Bệnh nhân có thể gặp phải những triệu chứng của hội chứng ngưng thở trong khi ngủ, điều này có thể xảy ra ở những người có thể trạng béo phì hoặc mắc các bệnh về hô hấp như phổi tắc nghẽn mãn tính COPD.
  • Chứng rối loạn giấc ngủ nguyên nhân do chân không yên (Restless Leg Syndrome): Đây là tình trạng cảm giác xuất hiện cảm giác châm chích, khó chịu ở chân, gây ra sự cử động liên tục khi vào ban đêm khi đang ngủ và gây ra gián đoạn giấc ngủ.
  • Chứng nghiến răng khi ngủ (Bruxism): Người bệnh có thể nghiến răng hoặc nghiến hàm trong khi ngủ, tình trạng này thường gặp ở những người bị căng thẳng hoặc rối loạn lo âu.
  • Rối loạn giấc ngủ nguyên nhân sử dụng các thuốc điều trị: Một số thuốc điều trị có thể gây ra tác dụng không mong muốn dẫn đến rối loạn giấc ngủ, như thuốc điều trị trầm cảm, thuốc huyết áp hoặc các loại thuốc giảm đau.
  • Chứng mộng du (Sleepwalking): Đây là tình trạng người bệnh đi lại hoặc thực hiện các hành động khác trong khi đang ngủ mà không tự nhận thức được.
  • Chứng mơ hoang đường (Nightmares) và ác mộng (Night Terrors): Người bệnh có thể gặp phải tình trạng thường xuyên gặp ác mộng hoặc giấc mơ hoang đường. Tình trạng này có thể gặp ở bất kỳ đối tượng nào, đặc biệt là những người bị căng thẳng kéo dài hoặc trầm cảm.
  • Rối loạn chu kỳ giấc ngủ và thức (Circadian Rhythm Disorders): Các bệnh lý hoặc điều kiện như làm việc theo ca hoặc thay đổi múi giờ có thể gây ra tình trạng rối loạn nhịp sinh học của cơ thể, ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ và mất ngủ.
  • Chứng tê liệt khi ngủ (Sleep Paralysis): Tình trạng này xảy ra khi người bệnh không thể di chuyển hoặc nói trong khi tỉnh dậy hoặc trước khi ngủ.

Nếu bạn hoặc người thân đang gặp phải các vấn đề rối loạn giấc ngủ như đã liệt kê ở trên thì bạn cần đi khám bệnh và tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để xác định nguyên nhân và có phương pháp chăm sóc giấc ngủ cho bệnh nhân phù hợp.

cải thiện giấc ngủ cho người bệnh
Một số thuốc điều trị có thể gây ra tác dụng không mong muốn dẫn đến rối loạn giấc ngủ,

3. Một số cách nhằm cải thiện giấc ngủ cho người bệnh

Để cải thiện giấc ngủ cho người bệnh, bạn có thể thực hiện một số phương pháp như sau: 

  • Không uống đồ uống có chứa caffein trước khi đi ngủ: Các sản phẩm có chứa caffein bao gồm trà, cà phê, cacao và một số loại nước ngọt. Caffeine là chất kích thích làm cơ thể cảm giác tỉnh táo hơn và tác dụng có thể kéo dài trong 3 đến 4 giờ. Caffeine có thể ảnh hưởng gây khó ngủ và cảm giác bồn chồn hơn. Vì vậy, cách để cải thiện giấc ngủ cho bệnh nhân là hạn chế tổng lượng caffeine uống trong ngày.
  • Tránh uống các loại đồ uống có cồn từ 4 đến 6 giờ đồng hồ trước khi đi ngủ: Các loại đồ uống có cồn có thể gây buồn ngủ ở giai đoạn sớm. Nhưng khi tác dụng của nó mất đi là giai đoạn cai nghiện có thể dẫn đến cảm giác bồn chồn và thức giấc vào ban đêm. Đồng thời, một tác dụng khác của việc uống rượu vào ban đêm là chứng tiểu đêm – nhu cầu phải thức dậy và đi vệ sinh, điều này cũng sẽ làm gián đoạn giấc ngủ.
  • Cố gắng không hút thuốc vào thời điểm trước khi đi ngủ hoặc khi thức dậy vào ban đêm: Tương tự như caffeine, nicotine là một chất kích thích và tác dụng của chúng cũng tương tự nhau là dẫn đến khó ngủ.
  • Cố gắng thư giãn trước khi đi ngủ: Nếu bạn có tâm trạng thoải mái trước khi đi ngủ thì bạn có thể dễ chìm vào giấc ngủ hơn. Để cải thiện giấc ngủ cho bệnh nhân có thể áp dụng một số phương pháp thư giãn như đọc sách, nghe nhạc nhẹ nhàng, ngâm chân với gừng và muối ấm,…
  • Tránh tập thể dục mạnh trong vòng 2 giờ trước khi đi ngủ: Hoạt động thường xuyên như đi bộ hàng ngày, có thể giúp cơ thể khỏe mạnh hơn cả về thể chất và tinh thần. Tuy nhiên, để cải thiện giấc ngủ cho bệnh nhân thì cần tránh tập thể dục mạnh trong vòng 2 giờ đồng hồ trước khi đi ngủ, vì tác động của hoạt động này có thể khiến khó ngủ hơn.
  • Giữ phòng ngủ yên tĩnh và thoải mái: Cố gắng giảm bớt sự lộn xộn và đồ đạc và giữ cho phòng ngủ gọn gàng cũng là cách để cải thiện giấc ngủ cho bệnh nhân. 
  • Duy trì nhiệt độ phòng phù hợp: Nhiệt độ phòng cao có thể làm gián đoạn giấc ngủ bình thường và tăng cảm giác bồn chồn. Nếu có thể, tốt nhất là giữ nhiệt độ phòng ngủ ở mức thích hợp tùy theo cảm nhận của mỗi người.
  • Giảm tiếng ồn và giảm ánh sáng trong phòng ngủ: Ánh sáng và tiếng ồn trong môi trường bệnh viện có thể làm phiền giấc ngủ. Để cải thiện giấc ngủ cho bệnh nhân, bạn nên đóng cửa sổ, sử dụng nút tai hoặc chuyển đến một căn phòng yên tĩnh hơn nếu tiếng ồn là vấn đề. Điều quan trọng là phải có một phòng ngủ tối với rèm cửa hoặc rèm che để ngăn ánh sáng đường phố hoặc ánh sáng ban ngày. Trong một số trường hợp bạn cần thiết phải sử dụng mặt nạ mắt để giảm tác động ánh sáng từ môi trường phòng bệnh.
  • Cố định và duy trì thời gian biểu trong ngày: Việc cố gắng duy trì thói quen thức dậy và đi ngủ cùng vào một thời điểm trong ngày cũng là cách để cải thiện giấc ngủ cho bệnh nhân.
  • Luyện tập bài tập thở sâu: Hít thở sâu là bài tập có thể giúp thư giãn, thanh lọc tâm trí, giải tỏa căng thẳng và giúp ngủ ngon hơn. Bạn có thể thực hiện bất cứ khi nào cảm thấy căng thẳng hoặc lo lắng.
    • Ngồi thoải mái trên ghế hoặc nằm trên giường hoặc trong trường hợp nằm trên giường thì cần kê đầu lên một vài chiếc gối.
    • Đặt một tay lên bụng, ngay phía trên rốn. Đối với người thuận tay phải thì dùng tay phải và người thuận tay trái thì dùng tay trái.
    • Thở ra hoàn toàn bằng miệng, nếu có thể, bạn có thể nhắm mắt lại và hít vào chậm rãi và sâu bằng mũi.
    • Tạm dừng trong vài giây. Sau đó, thở ra từ từ bằng miệng hoặc mũi, cố gắng thở ra hoàn toàn và tưởng tượng không khí thoát ra khỏi phổi, miệng hoặc mũi của bạn.
    • Lặp lại bài tập này từ 5 đến 10 lần.

Bài viết đã nên ra những cách để chăm sóc giấc ngủ cho bệnh nhân và một số chú ý liên quan. Bạn có thể vận dụng những cách cải thiện giấc ngủ cho bệnh nhân linh hoạt để giữ sức khỏe bền vững. Bên cạnh đó, bạn có thể tham khảo việc bổ sung các vi chất dinh dưỡng qua đường truyền tĩnh mạch giúp tăng cường trí nhớ và nâng cao sức khỏe tổng thể.

Nguồn tham khảo: mskcc.org, parkinsons.org.uk

Nhận bản tin hàng tháng

Chúng tôi sẽ gửi cho bạn thông tin mới nhất để giúp bạn chủ động chăm sóc và quản lý sức khỏe của mình.

Thank you for subscribing to the newsletter.

Oops. Something went wrong. Please try again later.

Ngô Thị Thảo Hiền

Ngô Thị Thảo Hiền

Bình luận

Hãy cho chúng tôi biết ý kiến của bạn

Có Thể Bạn Quan Tâm