Chất dẫn truyền thần kinh là một trong các yếu tố quan trọng để cơ thể phản ứng về mặt cảm xúc và có thể điều khiển vận động một cách bình thường. Không những vậy, việc có đầy đủ các chất dẫn truyền thần kinh còn giúp bạn ngủ ngon, tập trung công việc và cảm nhận chất lượng cuộc sống tốt hơn. Vậy điều gì xảy ra khi thiếu chất dẫn truyền thần kinh?
1. Thiếu chất dẫn truyền thần kinh là tình trạng gì và làm sao để nhận biết?
Chất dẫn truyền thần kinh là các chất truyền tin hóa học có nhiệm vụ chuyển thông tin từ tế bào thần kinh đến cơ, cơ quan, hoặc các tế bào thần kinh khác. Chúng có vai trò thiết yếu trong việc truyền thông tin khắp cơ thể, điều chỉnh hành vi và kiểm soát tâm trạng của chúng ta.
Mức độ chất dẫn truyền thần kinh trong cơ thể thường xuyên dao động đây là điều tự nhiên. Tuy nhiên, nếu mức độ này bị thiếu hụt hoặc tăng cao quá mức, sự mất cân bằng sẽ dẫn đến hiện tượng thiếu chất dẫn truyền thần kinh, gây ảnh hưởng đến nhiều quá trình sinh học và chức năng cơ thể.
Suy giảm, thiếu chất dẫn truyền thần kinh có thể ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta. Nguyên nhân dẫn đến thiếu hụt chất dẫn truyền thần kinh thường do làm việc quá sức, thiếu ngủ hoặc sử dụng chất kích thích. Dưới áp lực công việc cao và lịch trình dày đặc, não bộ thường xuyên hoạt động trong tình trạng căng thẳng quá mức, dẫn đến sự thiếu hụt chất dẫn truyền thần kinh.
Khi chất dẫn truyền thần kinh giảm, cơ thể có thể gặp phải các triệu chứng như mất ngủ, khó tập trung, giảm trí nhớ, chóng mặt, đau đầu và rối loạn cảm xúc. Những triệu chứng này gây ảnh hưởng tiêu cực đến sinh hoạt hàng ngày và làm giảm chất lượng giấc ngủ.
Để nhận biết tình trạng thiếu chất dẫn truyền thần kinh trong não cụ thể hơn, các nhà khoa học đã tiến hành thực hiện các nghiên cứu và đưa ra kết luận rằng, khi bị rối loạn dẫn truyền thần kinh hoặc thiếu hụt, cơ thể sẽ có các triệu chứng sau.
- Cảm giác buồn bã, bất lực, cảm thấy vô dụng trong cuộc sống
- Thay đổi khẩu vị, có thể bị rối loạn ăn uống hoặc chán ăn
- Mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều.
- Bồn chồn và cáu kỉnh.
- Cảm giác lo lắng về mối đe dọa sắp xảy ra hoặc nguy hiểm.
- Thiếu năng lượng.

2. Điều gì xảy ra khi cơ thể thiếu hụt chất dẫn truyền thần kinh?
Thực tế cho thấy sẽ tùy vào loại chất dẫn truyền thần kinh đang thiếu hụt trong cơ thể mà các triệu chứng sẽ khác nhau. Dưới đây là những vấn đề sức khỏe xảy ra khi cơ thể thiếu hụt các chất dẫn truyền kinh khác nhau.
2.1 Thiếu hụt Serotonin
Mất cân bằng serotonin là một trong những thiếu hụt chất dẫn truyền thần kinh phổ biến nhất, có thể dẫn đến các tình trạng như lo âu và trầm cảm, hai vấn đề sức khỏe tâm thần lớn tại Hoa Kỳ. Rối loạn lo âu là bệnh tâm thần phổ biến nhất, ảnh hưởng đến hơn 19% người trưởng thành. Hơn 6% người lớn tại Hoa Kỳ cũng đã trải qua ít nhất một “cơn trầm cảm nghiêm trọng vào năm 2020.
Vì Serotonin đóng vai trò thiết yếu trong việc điều chỉnh tâm trạng, nên thiếu serotonin có thể gây ra nhiều triệu chứng như:
- Lo âu
- Trầm cảm
- Cơn hoảng loạn
- Năng lượng thấp
- Đau nửa đầu
- Vấn đề về giấc ngủ
- Dẫn đến những hành vi ám ảnh hoặc cưỡng chế
- Dễ cáu kỉnh
- Thèm đường
- Giảm ham muốn tình dục
2.2 Thiếu hụt Dopamine và Norepinephrine
Dopamine và norepinephrine là những chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong việc thúc đẩy động lực, hứng thú và năng lượng. Các hoạt động như yêu đương, tập thể dục, hay nghe nhạc đều có thể giúp kích thích sản sinh dopamine. Tuy nhiên, khi tình trạng thiếu chất dẫn truyền thần kinh là dopamine hoặc norepinephrine giảm thấp, bạn có thể gặp phải một số biểu hiện sau:
- Khó khăn trong việc tập trung
- Thiếu động lực
- Mất năng lượng
- Gặp trở ngại trong việc hoàn thành các công việc thường ngày
- Cảm giác buồn bã
- Khó ngủ
- Lo lắng
Sự thiếu hụt và mất cân bằng của những chất dẫn truyền thần kinh này có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn như trầm cảm, lo âu, và hoảng loạn. Về lâu dài, tình trạng này biểu hiện qua những rối loạn khác như rối loạn ăn uống, đau mãn tính, rối loạn tuyến thượng thận, bệnh Parkinson, hội chứng chân không yên, ADHD, và nhiều tình trạng khác.
3. Nhóm đối tượng nào có nguy cơ thiếu chất dẫn truyền thần kinh?
Thiếu chất dẫn truyền thần kinh luôn là một trong những vấn đề gây mất cân bằng trong cuộc sống, khiến bạn không thể tập trung làm việc, sinh hoạt bình thường hay gặp các rối loạn về mặt cảm xúc trong cuộc sống. Dưới đây là một số nhóm đối tượng dễ bị rối loạn dẫn truyền thần kinh.
3.1 Yếu tố di truyền
Mỗi người khi sinh ra đều sở hữu khả năng tạo ra các mức độ chất dẫn truyền thần kinh khác nhau và có sự nhạy cảm riêng biệt với chúng. Các yếu tố từ môi trường có thể kích hoạt hoặc ức chế các gen, từ đó tác động đến quá trình sản xuất và chức năng của nhiều loại chất dẫn truyền thần kinh hoặc rối loạn chất dẫn truyền thần kinh.
3.2 Không có một chế độ ăn uống cân bằng
Thiếu hụt các chất dinh dưỡng thiết yếu (như vitamin, axit amin, khoáng chất, v.v.) do chế độ ăn uống không đầy đủ hoặc khả năng tiêu hóa và hấp thụ kém có thể cản trở mức tối ưu của chất dẫn truyền thần kinh.
Ngoài ra, việc kiểm soát đường huyết không tốt cũng ảnh hưởng đến các chất dẫn truyền thần kinh khi não thiếu glucose, quá trình sản xuất các chất này sẽ suy giảm.
Bên cạnh đó, khi người bệnh không dung nạp một số loại thực phẩm, như gluten, cũng có thể tác động tiêu cực đến các chất dẫn truyền thần kinh.

3.3 Sự mất cân bằng các nội tiết tố khác nhau trong cơ thể
Mất cân bằng các nội tiết trong cơ thể cũng là một trong các nguyên nhân gây ra thiếu chất dẫn truyền thần kinh nghiêm trọng. Chẳng hạn, nồng độ estrogen thấp có thể dẫn đến giảm serotonin, trong khi nồng độ progesterone thấp có thể làm giảm GABA, và còn nhiều ảnh hưởng tương tự khác.
3.4 Điều kiện kinh tế khó khăn
Thiếu chất dẫn truyền thần kinh là một trong những tình trạng có thể bắt nguồn từ chất lượng cuộc sống khó khăn. Những hoàn cảnh cá nhân khó khăn và chấn thương tâm lý (như mất người thân, ly hôn, lạm dụng chất kích thích) có thể dẫn đến tình trạng căng thẳng mãn tính, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến các chất dẫn truyền thần kinh. Chẳng hạn, mức cortisol tăng cao trong thời gian dài có thể làm giảm nồng độ serotonin và GABA.
Ngoài ra, các thói quen sống không lành mạnh, chẳng hạn như giấc ngủ kém, dinh dưỡng không đủ hoặc không đều, thiếu vận động… cũng làm suy giảm mức chất dẫn truyền thần kinh. Ngoài ra, các rối loạn dẫn truyền thần kinh có thể tìm thấy ở những người trong các trường hợp sau:
- Hoàn cảnh xã hội khó khăn
- Khó khăn kinh tế và môi trường
- Chất lượng giấc ngủ
- Dinh dưỡng mất cân bằng
- Thiếu vận động phù hợp
Nhìn chung, thiếu chất dẫn truyền thần kinh là một trong các yếu tố khiến bạn có thể cảm thấy cuộc sống thường ngày khó khăn hơn, ngay cả việc tập trung làm việc hay phản xạ khi chơi thể thao. Do đó, việc nâng cao chất lượng cuộc sống, trẻ hóa hệ thần kinh một cách lành mạnh từ ngay bây giờ là một trong những cách hạn chế thiếu hụt chất dẫn truyền thần kinh và làm tăng tăng dẫn truyền thần kinh trong cơ thể.
Nguồn: pubmed.ncbi.nlm.nih.gov – healthline.com
Nhận bản tin hàng tháng
Chúng tôi sẽ gửi cho bạn thông tin mới nhất để giúp bạn chủ động chăm sóc và quản lý sức khỏe của mình.
Thank you for subscribing to the newsletter.
Oops. Something went wrong. Please try again later.
